عوامل موثر بر بهره‏مندی پایدار از جنگل در بین جنگل‏نشینان استان لرستان

منابع طبیعی تجدیدشونده که امروزه در محافل علمی و معتبر دانشگاهی از آن به‏عنوان بستر حیات انسان‏ها نام برده می‏شود، سرما‏یه‏ایست که نه فقط به نسل حاضر، بل‏که به تمامی نسل‏های آینده کشور تعلق دارد. اما طی سال‎های اخیر استفاده‏های غیراصولی و بی‏رویه از این منابع، علاوه بر به خطر انداختن حق نسل‏های بعدی، به یک چالش اساسی برای نسل حاضر نیز بدل گشته است. به طوری‏که بهره‏مندی پایدار از جنگل مدنظر بسیاری از برنامه‏ریزان این عرصه‏ قرار گرفته است. از این‏رو نوشتار حاضر با هدف شناسایی عوامل اثرگذار بر بهره‏مندی پایدار از جنگل در بین جنگل‏نشینان استان لرستان صورت گرفته است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ میزان و درجه کنترل متغیرها، میدانی و از لحاظ نحوة جمع‏آوری اطلاعات نیز از نوع تحقیقات توصیفی - هم‏بستگی به شمار می‏رود. جامعه آماری کلیه جنگل‏نشینان محلی ساکن در مناطق جنگلی استان لرستان بودند (235000). حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 210 نفر محاسبه شد که به دلیل پراکنده بودن جامعه آماری در سطح وسیعی از محدوده جغرافیایی استان لرستان نمونه‏گیری به روش خوشه‏ای (از شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز استان پنج شهرستان انتخاب شد) و در طی چند مرحله انجام و نمونه‏ها به وسیله‏ی پرسش‏نامه مورد مصاحبه قرار گرفتند. روایی و پایایی پرسش‏نامه به ترتیب با توجه به نظر متخصصین و مقدار آلفای کرونباخ تأیید شد. در نهایت تجزیه و تحلیل داده‏ها به کمک نرم‏افزار SPSS نسخه‏ی 20 انجام شد. طبق نتایج همبستگی؛ بین میزان بهره‏مندی پایدار از جنگل و متغیرهای سن، سابقه کار کشاورزی و سابقه کار دام‏داری رابطه‏ی منفی و معنی‏دار در سطح یک درصد و بین میزان بهره‏مندی پایدار از جنگل و متغیرهای درآمد، میزان تحصیلات، میزان مشارکت در فعالیت‏های کشاورزی، میزان مشارکت در فعالیت‏های دام‏داری، تعداد روزهای حضور در جنگل به همراه دام ، میزان مشارکت در مدیریت جنگل، میزان دانش و آگاهی نسبت به جنگل، میزان دسترسی به خدمات و امکانات روستایی، میزان آموزش‏های کسب شده، میزان حمایت نهادهای رسمی از جنگل‏نشینان و نگرش زیست‏محیطی در سطح یک درصد رابطه‏ی مثبت و معنی‏دار وجود داشت. طبق نتایج رگرسیون هفت متغیر میزان آموزش‏های کسب شده، مشارکت در مدیریت جنگل، میزان تحصیلات، دسترسی به خدمات و امکانات روستایی، تعداد روزهای حضور در جنگل به همراه دام ، حمایت نهادهای رسمی و دانش و آگاهی نسبت به جنگل به ترتیب وارد معادله شده که در مجموع توانستند 79 درصد از تغیرات متغیر وابسته را تبیین نمایند.