مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان دشت بیلوار نسبت به مصرف پایدار آب: تحلیل گروه‌های چندگانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

3 پسادکترای گروه ترویج و آموزش کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

10.22059/ijaedr.2024.366120.669256

چکیده

تقویت رفتار مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان برای مصرف پایدار آب به‌عنوان سازه‌ای حیاتی در دستیابی به توسعه‌ی پایدار کشاورزی شناخته شده است. پژوهش‌ها در این حوزه تمرکز خود را بیشتر بر مدل‌های رفتاری قرار داده‌اند و از نقش مهم ویژگی‌های جمعیت‌شناختیِ گروه‌های چندگانه‌ در تبیین این رفتار غفلت کرده‌اند. بنابراین هدف این پژوهش میدانی که داده‌های آن با استفاده از پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته گردآوری شد، بررسی سطح مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان دشت بیلوار در قبال مصرف پایدار آب با توجه به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های جمعیت‌شناختی آنها بود (3500 =N). روش نمونه‌گیری از نوع انتساب متناسب در دو دهستان رازآور و میان‌دربند بود (263 =n). روایی و پایایی ابزار پژوهش از طریق تشکیل پانل متخصصان و به‌کارگیری آماره‌های میانگین واریانس استخراجی (AVE)، ضریب آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی (CR) و شاخص rho-A تأیید شد. یافته‌های تحلیل عاملی مرتبه‌ی دوم نشان داد که از میان ابعاد چهارگانه‌ی مسئولیت‌پذیری اجتماعی، بُعد مسئولیت‌پذیری اقتصادی (با بار عاملی 695/0) بیشترین سهم را در تبیین رفتار مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان در قبال مصرف پایدار آب دارد. یافته‌های تحلیل واریانس یک‌‌طرفه حاکی از آن بود که تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد خطا بین سطح مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان با توجه به سطح درآمد آنها وجود دارد؛ به‌طوری‌که با افزایش درآمد کشاورزان میزان مسئولیت‌پذیری آنها به‌شکل معنی‌داری کاهش می‌یافت. یافته‌های تحلیل واریانس تک‌متغیره نیز نشان داد که علیرغم اثرگذاری مثبت و معنی‌داری متغیر نگرش بر رفتار مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان، اثر تعاملی آن با متغیر «میزان درآمد» بر متغیر وابسته معنی‌دار نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات