بررسی ارتباط بین امنیت آب و بعد کمی امنیت غذایی در پهنه‌های مختلف اقلیمی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

3 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

4 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

دستیابی به امنیت آب و غذا از مهم‏ترین اهداف سیاست­گزاران در جهان است. کمبود آب در ایران یکی از چالش‏های عمده‌ی امنیت غذا در آینده می‌باشد. در پژوهش حاضر، ابتدا با روش دومارتن توسعه یافته، پهنه‌بندی اقلیمی انجام شد. پس از محاسبه نیاز آبی با نرم‌افزار CROPWAT؛ مقدار آب مجازی، ردپای آب، بهره‌وری آب، حجم آب مصرف شده توسط هر محصول زراعی در هر پهنه‌ی اقلیمی و شکاف مطلوب غذایی در اقلیم‌های مختلف برای سال زراعی 97-96 محاسبه شد. طبق نتایج؛ سرانه‌ی ردپای آب بخش زراعت در اقلیم‌های فراخشک، خشک بیابانی، نیمه‌خشک، مدیترانه‌ای و مرطوب و در ایران 97/1611، 09/1228، 83/665، 01/884، 21/600 و 2/998 مترمکعب می‌باشد. همچنین شدت فشار بر منابع آب داخلی هر پهنه‌ی اقلیمی و ایران به ترتیب 89/64، 03/88، 19/63، 01/41، 38/56 و 48/65 درصد است. خالص واردات آب مجازی برای هر پهنه نشان می‌دهد که پهنه‌های خشک بیابانی و مرطوب، صادرکننده‌ی آب مجازی و پهنه‌های فراخشک، نیمه خشک و مدیترانه‌ای، واردکننده‌ی آب مجازی می‌باشند.
نتایج نشان از وجود تناقض بین تحقق امنیت آب و بعد کمی امنیت­غذایی دارد. اگر هدف برقراری امنیت آب باشد؛ می‌توان با افزایش واردات خالص آب مجازی (در مورد محصولات آب‌بر با بهره‌وری آب پایین)، شدت فشار بر منابع آب داخلی هر پهنه را کاهش داد. ولی اگر هدف رسیدن به بعد کمی امنیت غذایی یا همان خودکفایی باشد؛ در صورت عدم تغییر در وضعیت موجود (ترکیب محصولات در الگوی کشت، میزان عملکرد و راندمان آبیاری در هر پهنه‌)، بر منابع آب فشار بیشتری وارد می‌شود. جهت رسیدن همزمان به اهداف بعد کمی امنیت غذایی و امنیت آب؛ افزایش عملکرد، بهبود راندمان آبیاری، تدوین الگوی کشت مناسب و تخصیص منابع آب با توجه به بهره‌وری آب و عملکرد آن در هر پهنه پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. Abbasi, N. & Abbasi, F., (2020). Perspective of Water Resources and its Consumption in Iran. Karaj: Agricultural Technical and Engineering Research Institute, 2020. (In Farsi).
  2. Abbasi, F., Sohrab, F., Abbasi, N., (2016). Irrigation efficiency and its temporal and spatial changes in Iran. Agricultural Technical and Engineering Research Institute. Karaj: Agricultural Technical and Engineering Research Institute, 2016. (In Farsi).
  3. Allan, J.A., (1993). Priorities for water resources allocation and management. Fortunately there are substitutes for water otherwise our hydro-political futures would be impossible., ODA, London
  4. Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. & Smith, M., (1998). Crop Evapotranspiration-Guidelines for computing crop water requirements-FAO Irrigation and drainage paper 56. FAO, Rome, 300(9), p.D05109.
  5. Aligholinia, T., Rezaei, H., Behmanesh, J. & Montaseri, M., (2017). Presentation of water Footprint concept and its evaluation in Urimia Lake Watershed agricultural crops. Journal of Water and soil Conservation, 27 (4), 37-48. (In Farsi).
  6. Arabi Yazdi, A., Nik nia, N., Majidi, N. & Emami, H., (2014). Water Security Assessment in Arid Climates Based on Water Footprint Concept (Case study; south Khorasan province). Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 8(4), 735-746. (In Farsi).
  7. Ashktorab, N. & Zibaei, M., (2021). Water Footprint Accounting of the Main Crops in Fars Province.  Journal of Agricultural Economics Research, 13(1), 207-234. (In Farsi).
  8. Bazrafshan, O. & Gerkani Nezhad Moshizi, Z. (2019). Assessment of Water Use Efficiency and Water Footprint of Saffron Production in Iran. Journal of Saffron Agronomy and Technology, 7(4), 505-519. (In Farsi).
  9. Chapagain, A.K. & Tickner, D., (2012). Water footprint: help or hindrance?. Water Alternatives, 5(3).
  10. Chouchane, H., Hoekstra, A.Y., Krol, M.S. & Mekonnen, M.M., (2015). The water footprint of Tunisia from an economic perspective. Ecological indicators, 52, 311-319.
  11. Dehghan, M., Shahidi, A., Najafi Mood, M.H. & Arabi Yazdi, A., (2019). Evaluation and Comparison of Water Footprint in Industry and Agriculture (Case Study: South Khorasan Province). Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 13(3), 784-797. (In Farsi).
  12. Deng, S., Mou, S. & Liu, H., (2020). Research on water footprint of main crops production in Baoding, China. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 545(1).
  13. Graham, N.T., Hejazi, M.I., Kim, S.H., Davies, E.G., Edmonds, J.A. & Miralles-Wilhelm, F., (2020). Future changes in the trading of virtual water. Nature Communications, 11(1), 1-7.
  14. Hoekstra, A.Y. & Chapagain, A.K., (2006). Water footprints of nations: water use by people as a function of their consumption pattern. In Integrated assessment of water resources and global change (pp. 35-48). Springer, Dordrecht.
  15. Hoekstra, A.Y. & Hung, P.Q. (2002). Virtual water trade: A quantification of virtual water flows between nations in relation to international crop trade, Value of Water Research Report Series No.11, IHE, Delft, the Netherlands.
  16. Khalili, A., (2004). Developing a new climate zoning system from the perspective of heating-cooling needs and its application in Iran. Geographical Researches, 19(4), 5-14.
  17. Kiani, Gh. H., (2017). Study of Domestic and International Virtual Water Trade in Iran. Journal of Water and Soil Science, 22(1): 115-125. (In Farsi).
  18. Kim, I. & Kim, K.S., (2019). Estimation of water footprint for major agricultural and livestock products in Korea. Sustainability, 11(10).
  19. Marano, R.P. & Filippi, R.A., (2015). Water Footprint in paddy rice systems. Its determination in the provinces of Santa Fe and Entre Ríos, Argentina. Ecological Indicators, 56, 229-236.
  20. Mekonnen, M.M. & Gerbens-Leenes, W., (2020). The water footprint of global food production. Water, 12(10).
  21. Mohammadi, A. & Yousefi, H., (2020). Water Footprint of Bioenergy from Wheat Crop in Iran. Journal of Renewable and New Energy, Summer and Autumn 2020, 7(2), 68-72. (In Farsi).
  22. Muratoglu, A., (2020). Assessment of wheat’s water footprint and virtual water trade: a case study for Turkey. Ecological Processes, 9(1), 1-16.
  23. Nouri, H., Stokvis, B., Galindo, A., Blatchford, M. & Hoekstra, A.Y., (2019). Water scarcity alleviation through water footprint reduction in agriculture: the effect of soil mulching and drip irrigation. Science of the Total Environment, 653, 241-252.
  24. Oveisi, F., Fattahi Ardakani, A. & Fehresti Sani, M., (2019). Investigation of virtual Water and Ecological Footprints of Water in Wheat Fields of Isfahan Province. Journal of Water and Soil Science, 23(1), 87-99. (In Farsi).
  25. Rahimipour Anaraki, M.H., Mohammadi, A., Rafieian, M., Arjmandi, R. & Karimi, Saeed., (2020). Evaluation of Virtual Water and Water Footprint of Crop Production (Case study: Qaleganj County). Arid Regions Geographic Studies. 11 (41): 77-92. (In Farsi).
  26. Mwesa G. 2012. Agricultural Sector Model of Egypt (ASME) 2011 Version at Governorate Level with 2007 Database and Update Instructions. Ministryof Water Resources and Irrigation Planning Sector, National Water Resources Plan, Coordination Project (NWRP-CP).
  27. Panella, T., Fernandez Illescas, C., Cardascia, S., van Beek, E., Guthrie, L., Hearne, D., ... & Leckie, H. (2020). Asian water development outlook 2020: advancing water security across Asia and the pacific. Asian Development Bank
  28. Van Oel, P. R., Mekonnen, M. M., & Hoekstra, A. Y. (2008). The external water footprint of the Netherlands. UNESCO-IHE.
  29. Wackernagel, M., Onisto, L., Linares, A.C., Falfan, I.S.L., Garcia, J.M., Guerrero, I.S., & Guerrero, M.G.S. (1997). Ecological footprints of nations: How much nature do they use? - How much nature do they have? Centre for Sustainability Studies, Universidad Anahuac de Xalapa, Mexico.
  30. Yousefi, H., Mohammadi, A., Noorollahi, Y. & Sadatinejad, J., (2018). Water Footprint evaluation of Tehran’s Crops and Garden Crops. Journal of Water and Soil Conservation, 24(6), 67-85. (In Farsi).
  31. Zarei, Gh. & Jafari, A.M., (2015). The Role of Import and Export of Major Crop Productions in Virtual Water Trade and Water Footprint in Agricultural sector of Iran. Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 9(5), 784-797. (In Farsi)
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
دوره 53، شماره 2
تیر 1401
صفحه 497-514

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار