تحلیل عوامل مؤثر بر نگرش نسبت به مدیریت بهینه آب با تأکید بر نقش میانجی احساس مسئولیت: مورد مطالعه گندم‎کاران شهرستان کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران

2 دانشیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانش‌آموخته دکتری، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکد کشاوری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

 محدودیت منابع آب و نگرش‎های نه چندان مناسب نسبت به بهره‏برداری از آب‏ کشاورزی تهدیدی مهم برای پایداری این منابع محسوب می‏شوند. بر این اساس، بررسی عوامل مؤثر بر نگرش گندم‌کاران نسبت به مدیریت بهینه آب در شهرستان کرمانشاه مورد توجه قرار گرفت. نمونه آماری این تحقیق 364 نفر برآورد گردید که به روش نمونه‏گیری تصادفی طبقه‏ای با انتساب متناسب شناسایی شدند. در نهایت 322 نفر در این تحقیق مشارکت داشتند. پرسشنامه ابزار اصلی جمع­آوری داده­ها بود. با استفاده از نظرات صاحبنظران دانشگاهی و اجرایی، روایی ابزار تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین با استفاده از یک مطالعه‎ راهنما و نیز محاسبه‎ی ضرایب آلفای کرونباخ، پایایی ابزار تحقیق تایید شد (90/0≥α≥73/0). نتایج نشان داد که نگرش گندمکاران نسبت به مدیریت بهینه آب در وضعیت متوسط قرار دارد. نتایج تحلیل مسیر حاکی از آن بود که احساس مسئولیت نسبت به مدیریت بهینه آب به طور مستقیم 9/30 درصد از تغییرات واریانس متغیر نگرش نسبت به مدیریت بهینه آب را تبیین کرد. همچنین درک مزایای مدیریت بهینه‏ آب، درک آسیب‎پذیری نسبت به کمبود آب، هنجارهای اجتماعی و کیفیت خدمات ترویجی در زمینه‎ی مدیریت بهینه‎ آب با میانجی‌گری متغیر احساس مسئولیت به ترتیب دارای اثر غیرمستقیم بر نگرش گندمکاران نسبت به مدیریت بهینه آب است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Abadi, B. (2019). How Agriculture Contributes to Reviving the Endangered Ecosystem of Lake Urmia? The Case of Agricultural Systems in Northwestern Iran. Journal of Environmental Management, 236, 54-67.
  2. Adams, E.A. (2014). Behavioral Attitudes towards Water Conservation and Reuse among the United States Public. Resources and Environment, 4(3), 162-167.
  3. Agricultural Jihad Organization of Kermanshah. (2017). Kermanshah Province Agricultural Situation Report (Current Situation, Sector Policies and Investment Areas). (In Farsi)
  4. Aguilar‐Luzón, M.D.C., García‐Martínez, J.M.Á., Calvo‐Salguero, A., & Salinas, J.M. (2012). Comparative Study between the Theory of Planned Behavior and the Value–Belief–Norm Model Regarding the Environment, on Spanish Housewives' Recycling Behavior. Journal of Applied Social Psychology, 42(11), 2797-2833.
  5. Curtis, A., Ross, H., Marshall, G. R., Baldwin, C., Cavaye, J., Freeman, C., & Syme, G. J. (2014). The Great Experiment with Devolved NRM Governance: Lessons from Community Engagement in Australia and New Zealand since the 1980s. Australasian Journal of Environmental Management, 21(2), 175-199.
  6. Hallaj, Z. (2017). An Investaigation Sistan Farmers' Pro-environmental Behavior to Deal with Drought Crisis of Hamoun Wetland (Master thesis, Tarbiat Modares University (TMU), Iran. (In Farsi)
  7. Jamshidi, A., & Jamini, D. (2014). The Analysis of Effective Factors on the Attitudes of the Farmers in Shirvan and Chrdavl on Agricultural Water Resources Management. Journal of Geography and Sustainability of Environment, 4(2), 71-85. (In Farsi)
  8. Karimi, V., Karami, E., & Keshavarz, M. (2018) Vulnerability and Adaptation of Livestock Producers to Climate Variability and Change. Rangeland Ecology & Management, 71, 175-184.
  9. Keshavarz, M., & Karami, E. (2016). Farmers' Pro-environmental Behavior under Drought: Application of Protection Motivation Theory. Journal of Arid Environments, 127, 128-136.
  10. Krejcie, R.V., & Morgan, D.W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.
  11. Mekonnen, M.M., & Gerbens-Leenes, W. (2020).The Water Footprint of Global Food Production. Water, 12, 2696.
  12. Menatizadeh, M., & Zamani, Gh. (2013). Development of Farmers’ Environmental Behavior Model in Shiraz County. Iranian Agricultural Extension and Education Journal, 8(2), 63-75. (In Farsi)
  13. Ministry of Energy in Iran. (2016). Office of Basic Studies of Water Resources. Iran Water Resources Management Company. Unpublished. (In Farsi)
  14. Mohammadi, Y., Shabanali Fami, H., & Asadi, A. (2013). Farmers Perception of Water Scarcity and Components Influencing on this Challenge in Fars Province. African Journal of Agricultural Research, 8(17), 1804-1812.
  15. Pradhananga, A.K., Davenport, M.A., Fulton, D.C., Maruyama, G.M., & Current, D. (2017). An Integrated Moral Obligation Model for Landowner Conservation Norms. Society & Natural Resources, 30(2), 212-227.
  16. Pradhananga, A.K., Davenport, M., & Olson, B. (2015). Landowner Motivations for Civic Engagement in Water Resource Protection. Journal of the American Water Resources Association (JAWRA), 51(6), 1600-1612.
  17. Regional Water Company of Kermanshah. (2021). Rainfall Status Statistics. (In Farsi) Available at: http://www.kshrw.ir/st/61
  18. Rezaei, R., Safa, L., Damalas, C. A., & Ganjkhanloo, M. M. (2019). Drivers of Farmers' Intention to Use Integrated Pest Management: Integrating Theory of Planned Behavior and Norm Activation Model. Journal of Environmental Management, 236, 328-339.
  19. Shahroudi, A. & Chizari, M. (2009). Factors Influencing Farmers’ Participation in Irrigation Networks Management (A Case Study of Khorasan-e-Razavi Province, Iran). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 39(1), 63-75. (In Farsi)
  20. Stern, P. (2000). Toward a Coherent Theory of Environmentally Significant Behavior. Journal of Social Issues, 56(3), 407-424.
  21. Valizadeh, N., Bijani, M., & Abbasi, E. (2016). Pro-Environmental Analysis of Farmers’ Participatory Behavior toward Conservation of Surface Water Resources in Southern Sector of Urmia Lake’s Catchment Area. Iranian Agricultural Extension and Education Journal, 11(2), 183-201. (In Farsi)
  22. Valizadeh, N., Bijani, M., & Abbasi, E. (2018). Farmers’ Active Participation in Water Conservation: Insights from a Survey among Farmers in Southern Regions of West Azerbaijan Province, Iran. Journal of Agricultural Science and Technology (JAST), 20(5), 895-910.
  23. Valizadeh, N., Bijani, M., Hayati, D., & Haghighi, N.F. (2019). Social-Cognitive Conceptualization of Iranian Farmers’ Water Conservation Behavior. Hydrogeology Journal, 27(4), 1131-1142.
  24. Yazdanpanah, M., Feyzabad, F.R., Forouzani, M., Mohammadzadeh, S., & Burton, R.J. (2015). Predicting Farmers’ Water Conservation Goals and Behavior in Iran: A Test of Social Cognitive Theory. Land Use Policy, 47, 401-407.
  25. Yazdanpanah, M., Hayati, D., & Zamani, Gh. (2012). Application of Cultural Theory in Analysis of Attitude and Activities toward Water Resource Conservation: the case of Jehad-e Keshavarzi staffs in Bushehr province. Iranian Agricultural Extension and Education Journal, 7(2), 1-19. (In Farsi)
  26. Yazdanpanah, M., Hayati, D., Hochrainer-Stigler, S., & Zamani, Gh. (2014). Understanding Farmers' Intention and Behavior Regarding Water Conservation in the Middle-East and North Africa: A case study in Iran. Journal of Environmental Management, 135, 63-72.
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
دوره 53، شماره 3
مهر 1401
صفحه 691-706

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار