بررسی تحقق هم‌زمان اهداف اقتصادی بخش کشاورزی متاثر از محدودیت منابع آب در چارچوب برنامه ششم توسعه: مورد مطالعه استان یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 استاد گروه علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

3 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

اهمیت نقش اقتصادی و زیست­محیطی بخش کشاورزی و محدودیت منابع آبی، برنامه­ریزی جهت تحقق حداکثری اهداف بخش را ضروری می­نماید. در این تحقیق به منظور ارزیابی تحقق هم­زمان اهداف چندگانه اقتصادی در بخش کشاورزی استان یزد شامل بیشینه­سازی تولید، اشتغال و بهره­وری و کمینه­سازی مصرف آب در چارچوب اهداف برنامه ششم توسعه، از مدل تلفیقی برنامه‌ریزی آرمانی و داده–ستانده استفاده گردید. تحقیق حاضر از حیث ارزیابی تحقق هم­زمان اهداف چندگانه در بخش و مدل­سازی مرتبط، با تاکید بر عامل آب نوآورانه است. در این راستا، مبتنی بر وضعیت بهره‌وری مصرف آب و نیروی کار، مدل­­سازی در سه سناریو انجام ­شد. بر اساس یافته­ها، تحقق هم­زمان اهداف اقتصادی بخش در چارچوب اهداف برنامه خاصه محدودیت آب در دسترس، ممکن نیست. اهداف تولید و اشتغال در بخش نیز الزاماً هم­راستا نیستند. همچنین، دسترسی به مقدار آرمانی سطح تولید با وضعیت فعلی بهره­وری مصرف آب امکان­پذیر نیست. در این خصوص لازم است ضمن توجه به عنصر کلیدی آب، در نحوه تعریف و تدوین اهداف توسعه بخش کشاورزی، مدل پیشنهادی این تحقیق و خروجی­های آن توجه شود. عملیاتی نمودن فعالیت­های بهره­ورانه با تاکید بر تهیه و اجرای الگوی کشت مناسب هر منطقه نیز شرط اساسی جهت تحقق حداکثری اهداف بخش می­باشد.

کلیدواژه‌ها


  1. Asadi, M., Najafi, H. (2019). Economic evaluation of optimum cultivating pattern for reducing the use of groundwater in Dehgolan plain. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 50(1), 29-43. (In Farsi).
  2. Carvalho, A. L., Antunes, C. H., Freire, F., & Henriques, C. O. (2015). A hybrid input–output multi-objective model to assess economic–energy–environment trade-offs in Brazil. Energy, 82, 769-785.
  3. Colapinto, C., Jayaraman, R., & La Torre, D. (2019). Goal programming models for managerial strategic decision making. Studies in Systems, Decision and Control, 487–507.
  4. Freire-González, J., Decker, C.A. & Hall, J.W. (2018). A linear programming approach to water allocation during a drought. Water, 363 (10), 1-14.
  5. Gupta, S., Fügenschuh, A. & Ali, I. (2018). A multi-criteria goal programming model to analyze the sustainable goals of India, Sustainability, 10, 778.
  6. karamooz, A., fatahi, A., fehresti, M. & neshat, A. (2018). Estimating economic and environmental consequences of extraction from underground waters (Ardakan County). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 49(2), 203-213. (In Farsi).
  7. Lin, P.P., Li, D.F., Jiang, B.Q., Wei, A.P. & Yu, G.F. (2019). Regional input–output multiple choice goal programming model and method for industry structure optimization on energy conservation and GHG emission reduction in China. International Journal of Computational Intelligence Systems, 12 (2), 1311 – 1322.
  8. Momeni, M. (2006). New topics in operations research, (1th ed.). Tehran: University of Tehran Press. Iran. (In Farsi).
  9. Omidi, F., Ebrahimi, K. & fazlolahi, H. (2019). Development of AWPM model for determining the economic value of water. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 50(1), 137-146. (In Farsi).
  10. Omrani, H., Valipour, M., & Emrouznejad, A. (2018). Using weighted goal programming model for planning regional sustainable development to optimal workforce allocation: An application for provinces of Iran. Social Indicators Research, 141, 1007–1035.
  11. Rifai, A. K. (1996). A note on the structure of the goal‐programming model: Assessment and evaluation. International Journal of Operations & Production Management, 16(1), 40–49.
  12. San Cristóbal, J. R. (2012). A goal programming model for environmental policy analysis: Application to Spain. Energy Policy, 43, 303-307.
  13. Sargazi, A. (2017). Planning and optimal allocation of water resources in the agricultural sector using fuzzy programming approach (Case study of Someh Sara city). Iran Water Resources Research, 13(2),74-81. (In Farsi).
  14. Statistical Center of Iran. (2012). Simple input-output table framework. Retrieved October 13, 2020, from https://www.amar.org.ir/. (In Farsi).
  15. Statistical Center of Iran. (2020). Regional accounts 1390-96. Retrieved October 13, 2020, from https://www.amar.org.ir/.
  16. UN-Water. (2018). The united nations world water development report 2018: Nature-Based solutions for water. Paris. UNESCO.

Velazquez, E. (2006). An input–output model of water consumption: Analysing intersectoral water relationships in Andalusia. Ecological Economics, 56, 226– 240