بررسی جایگاه ایران در بازار جهانی طالبی و خربزه و غربالگری شرکای تجاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

در طی سال­های 2017-2001 میلادی بعد از کشور چین، مقام دوم تولید جهانی خربزه و طالبی، اختصاص به کشور جمهوری اسلامی ایران دارد و این محصولات می­توانند نقش مهمی در توسعه ﻏﯿﺮ ﻧﻔﺘﯽ ﮐﺸﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. با استفاده از رهیافت شاخص­های مزیت نسبی ­آشکار شده، مزیت نسبی آشکار شده متقارن و کای­ دو طی سال­های مورد مطالعه، به بررسی وضعیت رقابتی ایران و 15 کشور بزرگ صادر کننده خربزه و طالبی پرداخته شده است. اطلاعات مورد نیاز از سایت فائو و تریدمپ استخراج شد. پانزده کشور بزرگ صادرکننده شامل: اسپانیا، آمریکا، برزیل، هلند، مکزیک، گواتمالا، کاستاریکا، فرانسه، هندوراس، مراکش، چین، ایتالیا، ایران، استرالیا، آفریقای جنوبی، جهت مقایسه انتخاب شدند. با استفاده از شاخص­های نسبت تمرکز و هرفیندال- هیرشمن، ساختار بازار جهانی خربزه و طالبی بررسی شد. با استفاده از شاخص برنامه­ریزی تجاری و ادغام جهانی، وضعیت بازار شناسایی شده است. با بهره­گیری از روش غربالگری، بازارهای هدف خربزه و طالبی ایران رتبه­بندی شده­اند. کشور ایران با مقدار شاخص مزیت نسبی معادل 8/3 در رتبه هفتم بازار جهانی صادراتی قرار دارد. میانگین شاخص­های ساختار بازارخربزه و طالبی در دوره مطالعه، از نوع انحصاری چند جانبه باز است که کشور اسپانیا با مقدار۲۰ درصد از بازار جهانی دارای بالاترین سهم در صادرات خربزه بوده و با دیگر ﮐﺸﻮرﻫﺎ دارای اﺧﺘﻼف­ زﯾﺎدی دارد. در مجموع چهار کشور اسپانیا، هلند، برزیل، گواتمالا نزدیک به۵۰ درصد از صادرات خربزه را دراختیار دارند. ارزیابی براساس سبد کالای کشاورزی با استفاده از شاخص برنامه­ریزی تجاری نشان داد بازار ایران در طی دوره مورد مطالعه در وضعیت برنده در بازارهای روبه افول است. براساس نتایج حاصله از روش غربالگری، کشورهای: انگلستان، آلمان، دانمارک، سوئد، استونی، ارمنستان، کویت، بحرین، قطر، بحرین، امارات، چین، قزاقستان، مجارستان بازارهای هدف خربزه و طالبی ایران در اولویت­های اول تا سیزدهم هستند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Abedin, M. & Askari, M. (2004). A Comparative Advantage and Prioritization of Iran's Honey Export Markets, Journal of Agricultural Economics and Development, 13(50), 167-197, (In Farsi).
  2. Archibugi, D. & Pianta, M. (1994). Aggregate convergence and sectorial specialization in innovation, Journal of Evolutionary Economics, 4(1), 17–33.
  3. Balassa, B. (1965). Trade liberalization and revealed comparative advantage. The Manchester School of Economic and Social Studies, 33, 92–123.
  4. Balassa, B. (1977). ’Revealed’ comparative advantage revisited: an analysis of relative export shares of the industrial countries, 1953–1971. Manchester School of Economic and Social Studies, 45, 327–44.
  5. Bojnec, S. (2001). Trade and Revealed Comparative Advantage Measures: Regional and Central and East European Agricultural Trade, Eastern European Economics, 39(2), 72-98.
  6. Bozorghy, V. & Hosseini, M. (2008). The structure of the global cement market and the tariff regime of countries in the trade with this product, Culture Quarterly (Special Economics), No. 66, 79-112, (In Farsi).
  7. Brasili, A., Epifani, P. & Helg, R. (2000). On the dynamics of trade patterns, De Economist, 2, 233-157.
  8. Brasilia, A., Epifani, P. & Helg, R. (2000). On the dynamics of trade patterns, De Economist, 2, 233-157.
  9. De Vany, A. & Kim, L. H. (2003). Stochastic Market Structure: Concentration Measures and Motion picture Antitrust, Manchester, UK, and CRC, Working Paper, 52: 1-33.
  10. Dobson, S., Maddala, G. & Miller, E. (1995). Microeconomics, The regulation of Monopoly. Chap10, press Mc Graw hill Book Company, 189- 195, ISBN-13: 978-0077078706.
  11. Gajurel, D.P. & Pradhan, R.S. (2012). Concentration and Competition in Nepalese Banking, Journal of Business, Economics & Finance, 1, 5-16.
  12. Grubel, H.G., & Lloyd, P.J. (1971). The Empirical Measurement of Intra Industry Trade. Economic Record, 47(3), 494-517.
  13. Grubel, H.G., & Lloyd, P.J.  (1975). Intra-Industry Trade: The Theory and Measurement of International Trade in Differentiated Products, London: Macmillan.
  14. Gupta, D.S. (2009). Comparative Advantage and Competitive Advantage an Economics Perspective and a Synthesis. Canadian Economics Association Conference, Toronto.
  15. Hillman, A.L. (1980). Observations on the relation between ‘revealed comparative advantage’& comparative advantage as indicated by pre-trade relative prices. Welt wirtschaftliches Archive, 116: 315–21.
  16. 2.   Aminizadeh, A., Rafiee, H., Riahi, A., Shangayi, R. & Mehrparvar Hosseini, E. (2015). Formulate priorities of raisin exports Iran in the world market, Journal of Agricultural Economics and Development Research, 46(2), 413-576, (In Farsi).
  17. 3.   Amir Teimori, S., Shemshadi, K. & Khalilian, S. (2012).Place of Iran in Export of Fennel: The Export Comparative Advantage Approach, Journal of Agricultural Economics Research, 3(12), 83-97, (In Farsi).
  18. 5.   zamzadeh Shooraki, M., Mahmoud Gordi, R., Khalilian, & Mortazavi, S.A.  (2011). Study of Iranian pistachio export market Situation.Journal of Agricultural Economics Research, 3(11), 101-116, (In Farsi).
  19. 18.  Heckscher, E., & Ohlin, B. (1991). Trade Theory, Cambridge MIT Press.
  20. 20. Hinloopen, J. & Marrewijk, C.V. (2008). Empirical relevance of the Hillman condition for revealed comparative advantage: 10 stylized facts, Applied Economics, 40(18),  2313-2328.
  21. 21. Hosseini, M. & Hooman, T. (2008). The study of the world market of dates and target markets for Iran's export date, Journal of Agricultural Economics and Development, 15(57),1-29, (In Farsi).
  22. 22.  Ishchukova, N. & Smutka L. (2013). Revealed comparative advantage of Russian agricultural exports‏, Acta Universities Agriculture et Silviculturae Mendelianae Brunensis, LXI(4), 941–952.
  23. Khodaverdizadeh, M. & Mohammadi, S. (2017). Comparative Advantages and Analysis of International Market Structure of Medicinal Plants: Case Study of Anise, Badin, Fennel and Coriander, Journal of Agricultural Economics Research, 9(34), 153-174, (In Farsi).
  24. Laursen, K. (2015). Revealed comparative advantage and the alternatives as measures of international specialization, Eurasian Business Review, 5(1), 99–115.
  25. Lorenzo, G. & Ferrett, G.M. (1997). Determinants of Korean trade flows their geographical destination , IMF Working Paper No. 97/54.
  26. Najafi Alamdarloo, H. & Hassani, Y. (2009). Comparative Advantage of Cumin Seed and determining its target market, Journal of Economic Research, 1(3), 101-122, (In Farsi).
  27. Pakravan, M., Mehrabi Basharabadi, H., Gilanpour, O. & Esmaeili, F. (2011). Studying Iranian Pistachio Export Position: Comparative Advantage and Trading Map Approach. Agricultural Economics and Development, 19(76), 1-26. (In Farsi).
  28. Rahsekhi, S. & Zabihi Lahrami, A. (2009). The competitive Advantage of Iran's petrochemical Industry during time 2002-2006, Journal of Economic Research, 43(3), 93-117, (In Farsi).
  29. Rehman nasir, M. A., Ashfaq, M., Hassan, S., Adil, S. A., & Ariyawardana, A. (2018). Outlook on the global trade competitiveness of Pakistan’s mandarin industry: An application of revealed symmetric comparative advantage framework. Outlook on Agriculture. 48 (1), 66-74.
  30. Mahmoodi, A. & Jalali, S. (2017). Iranian pistachio export competitiveness in world markets, Journal of Economic Research, 51(4), 951-976, (In Farsi).
  31. Makhija, V. K., Kim, K. & Williamson, S. (1997). Measuring globalization of industries using a national industry approach: Empirical evidence across five countries and over time,Journal of international business Studies, 28(4), 679–710.
  32. Mehrara, M. & Rostamian, A.S. (2006). Iran, the degree of integration in the global economy and comparative advantages, Journal of Economic Research, 41(14), 162-131, (In Farsi).
  33. Rahelei, H. (2018). Study of Comparative Advantage and Target Markets for Agricultural Exports of East Azarbayjan Province, Journal of Agricultural Economics Research, 9(36), 153-174, (In Farsi).
  34. Rezaei, A., Chizari, A. & Mortazavi, S.A. (2011). An Investigation of Iran Export Potentials of Agricultural Products to the OIC Member Countries,Journal of Agricultural Economics and Development Research, 41-2(4), 413-576 (In Farsi).
  35. Taheri reykande, E., Pakravan, M., Gilanpour, O. & Abolqasemi, F. (2016). Assessment of Competitiveness on The World Market For Medicinal Plants And Prioritize Target Countries For Export. Agricultural Economics, 10(1), 153-174, (In Farsi).
  36. Torabi, S.H. & Torabi, E. (2012). Investigating the position of Iran in the production and global trade of melons in the last ten years, Proceedings of the first national conference on the production and processing of melons, https://www.civilica.com/Paper-IRANMELON01-IRANMELON01_048.html, (In Farsi)
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
دوره 51، شماره 2
تیر 1399
صفحه 295-312

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار