بررسی تأثیر ایجاد بازارآب و بهبود فناوری آبیاری بر الگوی کشت و درآمد بخش کشاورزی (دشت هشتگرد، استان البرز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

2 استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ساری، ایران

3 استاد گروه اقتصاد کشاورزی،‌دانشکده مهندسی زراعی ،‌ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ساری، ایران

چکیده

ایجاد بازار آب به­عنوان راهکاری اقتصادی از یک­سو و همزمان استفاده از روش­های نوین آبیاری به­عنوان راهکار فنی می­تواند علاوه بر سازگاری با شرایط کم آبی، موجود باعث بهینه شدن الگوی کشت و فروش آب صرفه­جویی شده در بازار گردیده و در نهایت، منجر به افزایش درآمد زارعین شود. پس از بررسی­های انجام شده، نتایج نشان داد در اثر راه­اندازی بازار آب در منطقه و افزایش قیمت آب آبیاری از 10 تا 100 درصد، سطح زیرکشت کلیه محصولات دشت هشتگرد نسبت به سال پایه کاهش می­یابد و تغییرات الگوی کشت پس از شبیه‌سازی حاکی از آن است که میزان پذیرش کشاورزان دشت هشتگرد در اعمال سناریوهای افزایش قیمت آب آبیای برای محصولات مختلف متفاوت است. همچنین، با وجود بازار آب و افزایش قیمت آب آبیاری به میزان 10 تا 100 درصد، منجر به کاهش مصرف آب در سطح مزارع محصولات منتخب دشت هشتگرد می­شود. با افزایش قیمت آب آبیاری، حجم آب مصرفی برای کلیه محصولات الگو کاهش می­یابد. نتایج نشان داد، پس از راه­اندازی بازار آب و افزایش قیمت آب، در سطوحی از این افزایش، کشاورزان به سمت بهبود فناوری آبیاری و جبران کاهش عملکرد محصولات و درآمد خود می­روند. البته تا حدی از افزایش قیمت آب، بهبود فناوری آبیاری با توجه به هزینه بالای سرمایه­گذاری این گونه سیستم­ها، برای آنها توجیه نخواهد داشت و در این محدوده از افزایش قیمت نسبت به تغییر سیستم آبیاری مقاومت کرده و به روش سنتی آبیاری را انجام می­دهند. اما در محدوده­ای از افزایش قیمت آب، گرایش به سمت تغییر روش آبیاری به روش مدرن بیشتر شده و آبیاری سنتی کاهش پیدا می­کند. ولی در کل، سطح زیرکشت به­دلیل محدودیت منابع آب، افزایش نمی­یابد. نتایج نشان داد اثر درآمدی حاصل از افزایش قیمت آب درشرایط راه­اندازی بازار آب در 7 سناریو ،20،30،40،60،80،10 و100درصد)و همچنین، اثر درآمدی حاصل از بهبود فناوری روش آبیاری در دو سناریو(20% روش­های نوین و80% روش سنتی آبیاری) و (40% روش­های نوین و60% روش سنتی آبیاری) و پس از ارزیابی ترکیبی در 56 حالت، در بهترین حالت، افزایش درآمدی معادل 194،14 میلیون ریال در منطقه حاصل خواهد گردید.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Dagnino, M. & Ward, F. (2012) Economics of Agricultural Water Conservation: Empirical Analysis and Policy Implications. International Journal of Water Resources Development. 28, 577-600.
  2. Kiani(1388) The Role of Marketers in Water Resources Allocation(Case Study: Mojan Water Market).PhD thesis, University of Tehran .(In Farsi).
  3. Gohar, A., Amer, S. & Ward, F. (2015). Irrigation infrastructure and water appropriation rules for food security. Journal of Hydrology. 520, 85–100.
  4. Howitt, R.E. (1995) Positive Mathematical Programming. American Journal of Agricultural Economics. 77, 329-342.
  5. Howitt, R. E., Medellin-Azuara, J., MacEwan, D. & Lund, R. (2012). Calibrating disaggregate economic models of agricultural production and water management. Science of the Environmental Modeling and Software. 38, 244-258.
  6. Howitt, R.E., MacEwan, D., Medellin-Azuara, J., Lund, R. & Sumner, D. (2015). Economic analysis of the 2015 drought for California agriculture. UC Davis Center for Watershed Sciences, ERA Economics, UC Agricultural Issues Center, University of California. Pp, 1-31.
  7. Sabouhi&colleagues.(1386).Investigating the Impact of Irrigation Price Changes on Private and Social Interest Using Positive Mathematical Planning Model. Journal of Agricultural Science and Technology, especially in Agricultural Economics and Development, Vol 21 (1): 53-71.(In Farsi).
  8. Parheezkari, A., Sobouhi, M.,& Ziaei, S. (2013). Simulation of water market and analysis of the effects of irrigation water sharing policy on cropping pattern under water stress. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development. 27, 1-12 (In Farsi).
  9. Nikouei, A., & Najafi, B. (2010).Welfare effects of establishing agricultural water market in Iran (Case study: Irrigation networks of Isfahan). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development. 76, 25-40 (In Farsi).

10. Parheezkari, A., sobouhi, M.,Ahmadpoor, M., & Badeebarzin, H. (2015).Simulation of farmers' response to pricing and water pricing policies (Case study: Zabol city). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development. 28, 164-176(In Farsi).

11. Paris, Q. & Howitt, R.E. (1998) Analysis of Ill-Posed production Problems using Maximum Entropy. American Journal of Agricultural Economics. 80, 124-138.

12. Vaziri, A., & Vakilpoor, M. (2016).Effect of Irrigation Water Cost Estimation on Cultivation Pattern in Dehgolan Plain.  Journal of Agricultural Economics Research. 8, 81-100 (In Farsi).

13. Shahnooshi.(1393)Organization and Formation of Water Market in Khorasan Razavi Province. Research project of Iranian Water Resources Management Company, Tehran. (In Farsi).

تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
دوره 50، شماره 4
دی 1398
صفحه 691-706

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار