اندازه گیری پایداری زارعین دشت کمین استان فارس: مقایسه روش های PCA و AHP

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

2 ریاست دانشکده اقتصاد کشاورزی و توسعه دانشگاه تهران

3 استاد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

4 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از چالش­های اساسی که تمامی جهان و از آن جمله کشور ما ایران با آن مواجه می­باشد، دستیابی به پایداری منابع است. با توجه به اهمیت استان فارس در بخش زراعی کشور، در این مطالعه وضعیت پایداری اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی زارعین در منطقه دشت کمین پاسارگاد، با استفاده از دو روش وزن­دهی درون­زای تحلیل مولفه اصلی و برون زای تحلیل سلسله مراتبی ارزیابی شده است. بدین منظور با استفاده از اطلاعات 150 نفر از کشاورزان منطقه در سال زراعی1394-1393، شاخص­های پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست­محیطی محاسبه گردید. در انتخاب شاخص­های پایداری نیز چارچوب تئوریکی سلسله مراتبی SAFE مورد استفاده قرار گرفت. در مقایسه شاخص پایداری ترکیبی به دو روش AHP و PCA مشخص شد که بین شاخص­های پایداری اقتصادی و اجتماعی در دو روش، از نظر آماری اختلاف معنی­دار وجود دارد. این در حالی است که شاخص­های پایداری زیست­محیطی مزارع، بر اساس روش­های AHP و PCA، تفاوت معنی­دار آماری ندارند. در مجموع تفاوت آماری معنی­داری بین شاخص­های پایداری ترکیبی بر اساس دو روش مذکور وجود ندارد. بر اساس نتایج به­دست آمده، به­کارگیری ابزارهای ترویجی و آموزشی و ارایه تسهیلات لازم شامل پرداخت وام به زارعین جهت اجرای عملیات خاکورزی حفاظتی، عملیات آبیاری تحت فشار و انجام آزمون خاک با هدف حفظ و بهبود کیفیت بر مبنای مدیریت مواد مغذی خاک پیشنهاد گردید.

کلیدواژه‌ها


  1. Alipour, A., Keshavarezeafshar, A. Ghalea golab behbahani, A., Kariminejad, M. &  Mohammadi, V. (2013).  Investigation of the energy flow in the cultivation of wheat Case Study: city Rey. Journal of agricultural science and sustainable production, 23, 3: 69-59. (In Farsi)
  2. Amirahmadi, h. (1996). Development and inequality dynamics of the Iranian provinces,  Monthly Magazine Of Economic and political information.109, 101, Tehran. (In Farsi)
  3. Dumanski, J. & Pieri, C. (1996). Application of the pressure-state-response framework for the land quality indicators (LQI) program. In: Land quality indicators and their use in sustainable agriculture and rural development, p 41. Proceedings of the workshop organized by the Land and Water Development Division FAO Agriculture Department, Agricultural Institute of Canada, Ottawa, 25–26 Jan 1996. 
  4. Gasparatos, A. & Scolobig, A. (2012). Choosing the most appropriate sustainability assessment tool. Ecological Economics. 80: 1–7.
  5. Gold, Mary, V. (1999). Sustainable Agriculture:Definition and Terms, Special Reference, Brief Series No.SRE 99-2
  6. Gomez-limon, J.A. , & Riesgo, L. (2009). Alternative approaches to the construction of a composite indicator of agricultural sustainability: An application to irrigated agriculture in the Duero basin in Spain, Journal of Environmental Management, vol:90.
  7. Gomez-limon, J.A. & Sanchez- Fernandez, G. (2010). Empirical evaluation of agricultural sustainability using composite indicators, Ecological Economics, 69.
  8. Hailu, A. & Veeman, T.S. (2001). Alternative methods for environmentally adjusted productivity analysis. Agricultural Economics, 25, 211-218.
  9. Hayati, D., Ranjbar, Z., & Karami, E. (2012). Measuring agricultural sustainability. Sustainable Agriculture Reviews,  5. (In Farsi)
  10. Jahade keshavarzie fars. (2015). Statistics Sector. Data and Statistics. (In Farsi)
  11. Kalantari, Kh. (2012). Processing and analysis of data on socio-economic research, Tarh & Manzar consulting. (In Farsi)
  12. Kalantari, Kh. (2013). Quantitative models in planning (regional, urban and rural). Tarh & Manzar consulting. (In Farsi)
  13. Kouchaki, A., Nasirimahallati, M., Zare feizabadi, A. & Jahanbin. A. (2004). Assessment of crop diversity in Iran. Research and development in agriculture and horticulture, 63: 83-70. (In Farsi)
  14. Mayer, A. (2008). Strengths and Weakness of Common Sustainability Indices for Multidimensional Systems, Environment International, 34(2): 277-291.
  15. Mohammadi, Y., Iravani, H. & Kalantari, Kh. (2014). Assessment the sustainability of rice production in Iran using composite index. A practical methodology, Iranian Agricultural Economics and Development Research, Volume 45, 1: 90-79. (In Farsi)
  16. Moharamnejad N. & Khadivi, S. (2010). Management and programming of natural resources from the Fourth development program. Mankind and Natural Resources, 8(1): 63-70. (In Farsi)
  17. Nambiar, K.K.M. , Gupa, A.P., Qinglin, F. & Li, S. (2001). Biological, chemical and socio economic indicators for assessing agricultural Sustainablity in the Chinese  Coastal zone. Agriculture, Ecosystem and Environment, no: 87.
  18. Nardo, M., Saisana, M., Saltelli, A. & Tarantola, S.(2005b). Tools for composite indicators building. Joint Research Centre-European Commission, Ispra (Italy).
  19. Nardo, M., Saisana, M., Saltelli, A., Tarantola, S., Hoffman, A. & Giovannini, E.(2005a). Handbook on Constructing Composite Indicators: Methodology and User Guide. OECD Statistics Working Paper. OECD, Paris.
  20. Nooripour, M. & Shahvali, M. (2011). Evaluation of sustainable criteria in rural Dena city based on communication process: the application of AHP. Rural Research, Issue One. (In Farsi)
  21. OECD ,(2008). OECD contribution to the United Nations Commission on Sustainable development 16, towards Sustainable agriculture.
  22. Organization for Economic Co-operation and Development (OECD). (1991). Environmental indicators: a preliminary set organization for economic cooperation and development. OECD Publication, Paris.
  23. Poorasghar Sangachin, F., Salehi, A. & Dinarvandi, M. (2013). Comparison of regional sustainable development appraisal methods by composite indicators methods (case study of provinces in Iran). Natural Resources Research, 4(7): 45-58. (In Farsi)
  24. Rasul, G. & Thapa, G.B. (2003). Sustainability analysis of ecological and conventional agricultural systems in Bangladesh. World Development, 31(10):1721–1741.
  25. Sands, G.R. & Podmore, H. (2000). A generalized environmental sustainability index for agricultural systems. Agricultural Ecosystem Environment, 79:29–41.
  26. Tofigh, F. (1993). Factor analysis and regional indicators. Quarterly Journal of Abadi. 10th number. (In Farsi)
  27. USDA and South Dakota State University. )2002(. Crop Diversity Rating Project. Retrieved from: http://www.dakotalakes.com/publications/div_int_fs_pg10.pdf.
  28. Van Cauwenbergh N., Biala K., Bielders C., Brouckaert, V., Franchois, L., Garcia, cidad, V., Hermy, M., Mathijs, E., Muys, B. & Reijnders, J. (2007). SAFE - a hierarchical framework for assessing the sustainability of agricultural systems. Agricultural  Ecosystem Environmental, 120(2-4), 229-242.
  29. World Bank. (1992). World development report 1992. Oxford University Press, New York.
  30. Yarihesar, A., Badri, S.A., Pourtaheri, M. & Farajisabokbar, H. (2011). Evaluation and assessment of rural areas in Tehran metropolis, Rural Research, the fourth number. (In Farsi).