تحلیل تغییرات فصلی وضعیت امنیت غذایی خانوارهای کشاورزان خرده پای استان مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری توسعه کشاورزی دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران

3 استادیار دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران

4 استادیار پژوهشی انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

چکیده

پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی و علی- مقایسه­ای می­باشد که به روش پیمایشی و با هدف سنجش وضعیت امنیت غذایی خانوارها و بررسی تغییرات آن در طول سال زراعی 93-92 در سطح حدود 200 هزار خانوار کشاورز خرده­پای[1] استان مازندران در دو مقطع زمانی[2] به اجرا درآمده است. با کمک جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه آماری مورد مطالعه 384 نفر تعیین شد. برای دسترسی دقیق به خانوارهای مورد مطالعه از روش نمونه­گیری چند مرحله­ای بهره گرفته شد. ابزار جمع­آوری اطلاعات، مقیاس­ استاندارد سنجش ناامنی غذایی خانوار از بعد دسترسی[3] بود که اعتبار ظاهری و محتوایی آن بعد از چند مرحله بررسی و اصلاحات با کمک پانل متخصصان مربوطه مورد تأیید قرار گرفت. مقدار آلفای کرونباخ(93/0) حاصل از اجرای پیش آزمون بیانگر پایایی بسیار بالای ابزار تحقیق در سطح جامعه مورد مطالعه بود. بررسی وضعیت امنیت غذایی در طی دو مقطع زمانی مورد مطالعه نشان داده است که در مقطع زمانی پس از برداشت[4] نیمی از خانوارهای مورد مطالعه در طبقه امن غذایی قرار گرفتند و نیمی دیگر درجات متفاوتی از ناامنی غذایی را تجربه کرده­اند و در فاصله زمانی پیش از برداشت[5] حدود 35 درصد از خانوارها در طبقه امن غذایی قرار گرفتند و بقیه درجات متفاوتی از ناامنی غذایی را تجربه کرده­اند. نتایج نشان داد که بین سطح امنیت غذایی خانوارها در ماههای ابتدایی سال زراعی و سطح آن در ماههای پایانی سال زراعی تفاوت معنی­داری وجود داشته است. به طوری که خانوارهای مورد مطالعه در ماههای ابتدایی سال زراعی در مقایسه با ماه­های پایانی از سطح امنیت غذایی بالاتری برخوردار بودند. به عبارت دیگر، هر چه به پایان سال زراعی نزدیک می­شویم سطح امنیت غذایی خانوارهای کشاورزان خرده­پا کاهش می­یابد.



[1] . منظور کشاورزانی است که در مقطع زمانی مورد مطالعه(سال زراعی 93-92) مساحت اراضی زراعی آنها در مجموع کمتر از 10 هکتار و مساحت اراضی باغی آنها کمتر از 2 هکتار بوده و معمولاً دارای واحدهای دامی کوچک سنتی یا نیمه صنعتی نیز بودند.


[2] . مطالعه حاضر در دو مقطع زمانی یعنی 2 الی 3 ماه ابتدایی سال زراعی 93-92 (2 الی 3 ماه بعد از برداشت محصول) و 2 الی 3 ماه پایانی سال زراعی 93-92(2 الی 3 ماه قبل از برداشت محصول) به اجرا درآمده  است.


[3] . HFIAS(Household Food Insecurity Access Scale)


[4] . post- harvest period


[5]. Pre-harvest period

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Coates, J., Swindale, A., & Bilinsky, P. (2007). Household Food Insecurity Access Scale (HFIAS) for Measurement of Household Food Access: Indicator Guide (v. 3). Washington, D.C.: Food and Nutrition Technical Assistance Project, Academy for Educational Development.
  2. Cohen Jacob. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. New York, NY: Routledge Academic.
  3. Creswell, John. (2009). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches, 3ndedition. Thousand Oaks, CA: Sage publications.
  4. Cumming, G. (2012). Understanding the New Statistics: Effect sizes, Confidence Intervals, and Meta-Analysis. New York, NY: Routledge, 1-537.
  5. Dastgiri, S., Mahbob, S., Totonchi, H., & Ostad Rahimh, A. (2006). Determinants of Food Insecurity: a cross-sectional study in Tabriz. Research and scientific Journal of Ardabil University of Medical Sciences, 6(3), 233-239. (In Farsi)
  6. Devereux, S. (2006). Identification of methods and tools for emergency assessments to distinguish between chronic and transitory food insecurity, and to evaluate the effects of the various types and combinations of shocks on these different livelihood groups. Rome: World Food Programme
  7. Devereux, S., Vaitla, B., Hauenstein Swan, S. (2008). Seasons of hunger: fighting cycles of quiet starvation among the world’s rural poor, Hunger Watch Report 2009/Action against Hunger. Pluto Press, London.
  8. Ellis, P. D. (2010). The essential guide to effect sizes: Statistical power, meta-analysis, and the interpretation of research results. Cambridge: Cambridge University Press; 10.1017/CBO9780511761676, p.4-44.
  9. Food and Agriculture Organisation. (1996). Rome declaration on world food security and world food summit plan of action, In: World Food Summit, Rome: FAO Retrieved January 20, 2013, from http://www.fao.org/docrep/003/w3613e/w3613e00. HTM)
  10. Food and Agriculture Organisation. (2005). Impact of climate change, pest and diseases on food security and poverty reduction. 31st Session of the Committee on World Food Security May 23-26. Rome: Food and Agriculture Organization
  11. Ghassemi H, Harrison G, Mohammad K. (2002). An accelerated nutrition transition in Iran. Public Health Nutrition, 5: 149-155.
  12. Jafarisani, M., & Bakhshodeh, M. (2008). An investigating of the spatial distribution of poverty and food insecurity in urban and rural household by province in Iran. Agricultural Economics and Development, 61(103-123). (In Farsi)
  13. Karam soltani, Z., Dorosty motlagh, A. R., Eshraghian, M. R., Siassi, F., & Jazayeri, G. H. (2007). Obesity and food security in Yazd primary school students. Tehran University Medical Journal, 65(7), 68-76.
  14. Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Eductional Psychology Measurement, 30, 607-610.
  15. Maxwell, S. (2001). The Evolution of thinking about food security. In S. Devereux, & S. Maxwell (Eds.), Food Security in Sub-Saharan Africa (pp. 13-31). London: ITDG.
  16. Mohammadi Nasrabadi, F. (2008). Measurement and Modeling of Household Food Security in Urban Households in the city of Tehran. Ph.D. dissertation, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Iran. (In Farsi)
  17. Mohammadi Nasrabadi, F., Omidvar, N., Hoshyar Rad, A., Mehrabi, & Y., Abdollahi, M. (2008).  The association between food security and weight status among Iranian adults. Iranian Journal of Nutrition Science Food Technology, 2, 41-53. (In Farsi)
  18. Mohammadzadeh, A., Dorosti-Motlagh, A. R., & Eshraghian, M. (2011). Household food security status and food consumption among high school students in Esfahan, Iran. Iranian Journal of Epidemology, 1 (1), 38-43. (In Farsi)
  19. Odusina, O.A., Afolami, C.A., & Momoh, S. (2014). Seasonal Assessment of Household Food Access in Ibadan Metropolis, Nigeria. Discourse Journal of Agriculture and Food Sciences, 2(3), 53-58.
  20. Ostadrahimi, A. R., Mahboub, S. A., Totonchi, H., Dastgiri, S., & Dadgar, L. (2007). Prevalence rate and range of food insecurity of two dimension visible and nonvisible hungry in asadabad, Tabriz. Research Journal of Lorestan University of Medical Sciences, 8(1), 61-66. (In Farsi)
  21. Radimer, K., Olson, C., Greene, J., Campbell, C., & Habicht, J. (1992). Understanding hunger and developing indicators to assess it in women and children. Journal of Nutrition Education. 1992; 24:S36-44. 
  22. Ramesh, T., Dorosti-motlagh, A. R., & Abdollahi, M. (2008). Prevelance of household food insecurity in Shiraz and its relations with some socio-economic and demographic Factors, Iranian Journal of Nutrition Sciences & Food Security, 4(4), 53-64. (In Farsi)
  23. Renzaho, A. M. N., & Mellor, D. (2010). Food security measurement in cultural pluralism: Missing the point or conceptual misunderstanding? Nutrition, (26)1–9.
  24. Saadi, H., & vahdat Moadab, H. (2013). Assessment of female-headed household’s food security and the affecting factors; case study: women in Razan city. Women in Development and Politics (Women’s Research), 11(3) 411-426.
  25. Salarkia, N., Abdollahi, M., Amini, M., & Neyestani, T. R. (2014). An adapted Household Food Insecurity Access Scale is a valid tool as a proxy measure of food access for use in urban Iran. Food Security, 6(2), 275-282.
  26. Sharafkhani, R., Dastgiri, S., Gharaaghaji, R., & Ghavamzadeh, S. (2010). Prevalence and Infeluencing Factors on Food Insecurity: A Cross-Sectional Study (Qaresoo Region, Khoy-2010). Urmia Medicine Journal, 22(2), 123-8.
  27. Shariff, Z.M. and Lin, K.G. (2004). Indicators and nutritional outcomes of household food insecurity among a sample of rural Malaysian Woman. Pakis j nutr, 3, 50-55.
  28. Stamoulis, K., & Zezza, A. (2003). A conceptual framework for national agricutural, rural development and food security strategies and policies. ESA Working Papers, FAO, Agricultural and Development Economics Division, Rome, Italy.
  29. Statistical Center of Iran. (2012). 2011 national census of population and housing. Retrieved January 15, 2013, from http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=1160. (In Farsi)
  30. Swindale, A., & Bilinsky, P. (2006). Development of a universally applicable household food insecurity measurement tool: Process, current status, and outstanding issues. Journal of Nutrition, 136(5), 1449-1452.
  31. Zerafati Shoa, N. (2004). Validation of Radimer Corner modified questionnaire in food security assessment of urban households of Tehran’s district 20. Ph.D. dissertation, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Iran. (In Farsi)

Zug, S. (2006). Monga-Seasonal Food Insecurity in Bangladesh-Bringing the Information Together. Journal of Social Studies, 111, 21. Centre for Social Studies, Dhaka.

تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
دوره 47، شماره 2
شهریور 1395
صفحه 499-510

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار