واکاوی سازه های مؤثر بر دیدگاه اعضای اتحادیۀ تشکل های آب بران دربارۀ توسعۀ مسئولیت های تشکل (مورد مطالعه: حوزۀ پایاب سد درودزن فارس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

2 کارشناس ارشد شرکت مهندسی مشاور پوراب فارس

چکیده

امروزه بسیاری از دولت­ها ازجمله ایران دریافته­اند که عامل اصلی رویارویی با بحران­های آب در بخش کشاورزی از نادیده‌انگاشتن بهره­برداران در عرصة مدیریت آب نشئت گرفته است. از این‌رو، به انتقال مدیریت آبیاری از دولت به جوامع محلی در قالب تشکل­های آب­بران توجه شده است. همچنین، واگذاری مسئولیت­ها به تشکل­های آب­بران بدون بررسی دیدگاه‌ها و نظرهای بهره­برداران موجب شکست این­گونه
تشکل­ها می‌شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف واکاوی سازه­های مؤثر بر دیدگاه اعضای اتحادیة تشکل­های آب­بران دربارة توسعة مسئولیت­های تشکل در محدودة کانال اردیبهشت درودزن در استان فارس به روش کمی و با استفاده از فن پیمایش و ابزار پرسشنامه انجام گرفت. آزمودنی­های این تحقیق شامل 245 نفر از اعضای اتحادیة تشکل­های آب­بران بودند که با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی ساده از بین جامعة آماری پژوهش انتخاب شدند. در کل، یافته­های پژوهش نشان داد از بین چهار دسته سازه­های فردی- نگرشی، اجتماعی، زراعی- موقعیتی و اقتصادی، متغیرهای اندازة­­ خانوار، نگرش به سازمان آب و شرکت بهره­برداری، نگرش به وجود روابط عادلانه در تشکل، مدت عضویت فرد در تشکل، سطح تحصیلات، میزان مشارکت در فعالیت­های اجتماعی، میزان مشارکت در فعالیت­های تشکل، رعایت اصول اخلاقی در بین اعضا، میزان استفاده از آب کانال، نوع تشکل، نوع محصولات زراعی و سطح زیر­کشت،­ رابطة معنی­داری با دیدگاه دربارة توسعة مسئولیت­های تشکل داشتند. درضمن، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد درمورد دیدگاه دربارة توسعة مسئولیت­های تشکل، سه متغیر نگرش به وجود روابط عادلانه در تشکل، نگرش به سازمان آب و شرکت بهره‌برداری و میزان استفاده از آب کانال، می‌توانند حدود 36 درصد از تغییرات آن­ را تبیین کنند. در ادامه، با توجه به یافته­های پژوهش، پیشنهادهایی به‌منظور بهبود دیدگاه اعضا دربارة توسعة مسئولیت‌های تشکل ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


1)       Ahmadvand, m., E, Zare, A. & Bidmeshky, M. (2010). " Formation of Water  Users Cooperative in Kavar district in Fars Province: a survey. First Conference on new approaches of people participation in operation and maintenance  of irrigation and drainage networks. Fars Regional water Authority , Shiraz. (in farsi).
2)       Amini, A., & Khayyati, M. (2006). Effective Factors on failure water users cooperatives formation (Fuzzy regression). Agricultural Economics and Development. (53)14. 69-91. (in farsi).
3)        Azizi Khalkhili, T. & Zamani, Gh. H. (2009). "Farmer participation in irrigation management: The case of Doroodzan Dam Irrigation Network, Iran". Agricultural water management, 96: 859-865.
4)       Dungumaro, E. W. & Ndalahwa, F. M. (2003). "Public participation in integrated water resources management: the case of Tanzania". Physics and chemistry of the earth, 28: 1009-1014.
5)       FAO. (2007). Irrigation management transfer. worldwide efforts and results. FAO water reports, No. 32. International water management institute.
6)       Gomrokchi, A. Y. & Heidari, N. (2010). Investigating cultural and economic potential of rural communities in Gazvin irrigation network for Irrigation management transfer. First Conference on new approaches of people participation in operation and maintenance  of irrigation and drainage networks. Fars Regional water Authority , Shiraz. (in farsi).
7)       Gorton, M., Sauer, J., Peshevski, M., Bosev, D., Shekerinov, D., & Quarrie, S. (2009). "Water Communities in the Republic of Macedonia: An emprical analysis of membership satisfaction and payment behavior". World Development, 37(12): 1951-1963.
8)       Hajian, M. H., Usephpour, A. A., & Reshvand, A. (2010). Effective Factors on formed water users associations in irrigation and drainage networks (case Study:  Ground water users associations in South East of Tehran Province). First Conference on new approaches of people participation in operation and maintenance  of irrigation and drainage networks. Fars Regional water Authority , Shiraz. (in farsi).
9)       Hassabou, A. H. M., & EL-Gafy, I. K. (2007). "Assessment indicators for water users associations in Egypt". Official Publication of the European Water Association (EWA). E-WAter journal, 2007/02.
10)   Heidarian, A. (2007). Irrigation Management transfer, Guidelines. Iranian National Committee on irrigation and drainage, Group of water users participation in management of irrigation and drainage networks. (in farsi).
11)   Heyd, H. & Neef, A. (2004). "Participation of local people in water management: Evidence from the Mae SA wathershed, Northern Thailand", International food policy research institute, Washington.
12)   Howarth, S. E., Parajuli, U. N., Baral, J. R., Nott, G. A., Adhikari, B. R., Gautam, D. R., & Menuka, K. C. (2005). "Promoting good governance of water users associations in Nepal". Department of Irrigation of his Majesty’s Governmen of Nepal.
13)   Kahrizi, A & Sandgol, R. (2001). Guidelines for irrigation management services transfer. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage, Tehran. (in farsi).
14)   Koppen B. V., Parthasarathy, R., & Safiliou, C. (2002). "Poverty dimension of irrigation management transfer in large-scale canal irrigation in Andra Pradesh and Gujarat, India". International Water Management Institute. Research Report 61.
15)   Krejcie, R., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(5): 607-610.
16)   Mirzaei, A., Mirdamadi, S. M., Feali, S. & Bandarian, N. (2009a). Measurement components of social capital and its relationship with farmers attitude toward participation in water user cooperatives(case study: golestan province). First Conference on new approaches of people participation in operation and maintenance  of irrigation and drainage networks. Fars Regional water Authority , Shiraz. (in farsi).
17)   Mirzaei, A., Mirdamadi, S. M. & Shokri, Sh. (2009b). Water user cooperatives essential step to the Participatory irrigation management. Second National Conference on drought impact and its management strategies. Esfahan. (in farsi).
18)   Nejatpour, H., Sharifi, H., & Moradi, D. (2008). How can institutionalized participation of Stakeholders in Optimum operation and maintenance  of water Resource?. First workshop on new approaches of people participation in operation and maintenance  of irrigation and drainage networks. Shiraz. (in farsi).
19)   Peter, J. R. (2004). "Participatory irrigation management". Washington DC. International network on participatory irrigation management. INWEPF/SY/2004(06).
20)   PourSabbaghi M. (2010). Effective Factors on Acceptance of Social Water Community. (Gotvand Case Study). First Conference on new approaches of people participation in operation and maintenance  of irrigation and drainage networks. Fars Regional water Authority , Shiraz. (in farsi).
21)   Pradhan, P. (2002). "Water users Association towards diversified activities: Experiences of Nepal and other countries". Indian workshop in political theory and policy Analysis.
22)   Qiao G., Zhao, L. & Klein, K. K. (2009). "water user association in Inner Mongolia: Factors that influence farmers to join". Agricultural Water Management, 96: 822-830.
23)   Ros, B. (2010). "Participatory Irrigation Management and the Factors that Influence the Sucsess of Farmer Water User Communities: A case study in Cambodia". A dissertation presented in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of  Applied Science in Environmental Management at Massey Univercity, New Zealand.
24)   Setodenia, A., Kakaji, A., sheikh-Hosseini, M. & Razzaghi, J. (2010). Strategies of transfer management of operation and maintenance of irrigation and drainage networks to private association (pilot of Ghazvin irrigation network). First Conference on new approaches of people participation in operation and maintenance  of irrigation and drainage networks. Fars Regional water Authority , Shiraz. (in farsi).
25)   Shahroudi A. A. & Chizari, M. (2008). Factors influencing Farmers attitudes toward Participation in water users associations. A case study in khorasan-e-Razavi Province, Iran. Journal of Science And Technology of Agriculture And Resources:42(a),299-313. (in farsi).
26)   Shiati, K. & Farjodi, K., (2000). Irrigation management transfer from the public sector to water users farmers. tenth national conference of irrigation and drainage, Tehran, irrigation and drainage National committee, 399-420. (in farsi).
27)   Tanaka, Y., & Sato, Y. (2005). "Farmers managed irrigation districts in Japan: Assessing how fairness may contribute to sustainability" . Agricultural Water Management, 77: 196-209.
28)   Uysal, O. K., & Atis, E. (2010). "Assessing the performance of participatory irrigatin management over time: A case study from Turky". Agricultural Water Managemen. doi: 10.1016/j. agwat-2982. 2010.02.007.
29)   Vermillion. D. L. (1997). "Management devolution and the sustainability of irrigation: Results of comprehensive versus partial strategies". Presented at the FAO/World Bank Technical Consultation on Decentralization and Rural Development, Rome, 16-18 December.
30)   Vuren, G. V., Papin, C., & Haouari, N. E. (2004). "Participatory Irrigation management: Comparing theory with practice a case study of the Beni Amir irrigation scheme in Morocco". Actes du Seminaire Modernisation de l’ Agriculture Irriguee. Rabat, du 19 au 23 avril.
31)   Yercan, M. (2003). "Management turning – over and participatory management of irrigation schems: a case study of the Gediz. River Basin in Turkey". Agriculture water managemebt, 62: 205-214.
32)   Yercan, M., Dorsan, F. & Ul, M. A. (2004). "Comparative analysis of performance criteria in irrigation schemes: a case study of Gediz river basin in Turkey". Agricultural Water Management, 66: 259-269.
33)   Zadbagher, A., dallalzade, A. & Aghanoori, A. (2010). The Social Assessment of water users association network of jarghoye Esfahan. First Conference on new approaches of people participation in operation and maintenance  of irrigation and drainage networks. Fars Regional water Authority , Shiraz. (in farsi).
34)   Zarafshani, K., Alibaygi, A. H. & Afsar, N. (2008). "The Utility of Discriminate Analysis for Predicting Farmers intentions to Participate in Farmer- Managed in Iran". Journal of Applied Science, 8(4): 697-701.