شناسایی پیامدهای عضویت در تعاونی‌های آب‌بران (مورد مطالعه: دشت لیشتر در شهرستان گچساران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

3 استاد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

تشکل‌های آب‌بران راهبرد اصلی مدیریت منابع آب شناخته می‌شود و کشورهای مختلف به انتقال مدیریت آبیاری به این تشکل‌ها توجه کرده‌اند. هدف این مطالعه شناسایی و تحلیل پیامدهای عضویت در تعاونی‌های آب‌بران در شبکه‌های آبیاری لیشتر و خیرآباد شهرستان گچساران بود. تحقیق حاضر از نوع توصیفی است که به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعة آماری تحقیق حاضر را کشاورزان بهره‌بردار از شبکه‌های آبیاری و زهکشی لیشتر و خیرآباد شهرستان گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد تشکیل می‌دهند (572= N). حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 219 نفر برآورد شد. نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه بود که روایی آن به تأیید استادان گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و گروه مدیریت توسعة روستایی دانشگاه یاسوج رسید. پایایی پرسشنامه در مرحلة پیش‌آزمون و محاسبة آلفای کرونباخ 86/0 به‌دست آمد. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS 19 تحلیل شدند. با توجه به نتایج تحلیل عاملی، افزایش اطلاعات و ارتباطات کشاورزان، کاهش هزینه‌های کشاورزان، افزایش تولید محصول و مدیریت بهینة منابع آب، تقویت سرمایة اجتماعی و کاهش هزینه‌های دولت، پیامدهای مثبت و ایجاد تضاد بین کشاورزان پیامد منفی تشکیل این تعاونی‌هاست. با توجه به یافته‌های تحقیق، پیشنهاد‌هایی برای تسهیل توسعه و تشکیل تعاونی‌های آب‌بران ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


Azizi, J. (2001). Sustainability of Agricultural Water. Journal of Development and Agricultural Economic, 9 (36), 113-136. (In Farsi).
Ehsani, M., and KHaledi, H. (2003). Agricultural Water Productivity. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage press, Tehran, Iran. (In Farsi).
Ejtemaei, A. Zahedi, A. Fayaz, M. (1998). Participation of farmers in exploitation irrigation networks in Gilan, Iran. In Proceedings of the 1th Conference farmers Participation in irrigation networks. Tehran, (In Farsi).
Facon, T. (2007). Performance of Irrigation and Participatory Irrigation Management: Lessons from FAO̕s Irrigation Modernization Program in Asia. In Proceedings of the 4th Asian Regional Conference and 10th International Seminar on Participatory Irrigation Management. 2-5 May, Tehran, Iran.
Facon, TH. (2002). Improving the Irrigation Service to Farmers. A Key Issue in Participatory Irrigation Management. Report of the APO Seminar on Organizational Change for Participatory Irrigation Management. Philippines, 23-27 October 2000 (SEM-32-00), Tokyo.
Fami, H.S. Iravani, Z. Zarei and Mokhtari, A. (2007). Challenges and necessities of applying participatory approaches and mechanisms to agricultural water management. In Proceedings of the 4th Asian Regional Conference and 10th International Seminar on Participatory Irrigation Management. 2-5 May, Tehran, Iran.
Farshi, A. (2005). The optimal consumption of agricultural water, In Proceedings of the 1th conference of investigating drainage, irrigation network challenges and agricultural water optimal consumption, Tehran, Iran. (In Farsi).
Haydari, N., Eslami, A., and GHadami Firoozabadi, A., Kanooni, A., and Asadi, M., and Khajeabdollahi, M. (2005). water consumption efficiency of agricultural production in Iran different regions (Kerman, Hamadan, Semnan, Golestan and Khoozestan provinces), In Proceedings of the 2th Conference of Iranian National Committee on Irrigation and Drainage conference, water sciences engineering college, February, Ahvaz, Iran. (In Farsi).
Haydarian, S.A. (2002). Management transfers. Methods, Problem and solution. WUAs participation workshop in WUAs management. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage. (In Farsi).
Haydarian, S.A. (2003) Participatory management. A new approach in improving management systems. Watershed Management journal, N2. Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI).
Heyd, H., & Neef, A. (2004). Participation of local people in water management: Evidence from the Mae SA watershed, northern Thailand: International Food Policy Research Institute, Washington.
Heydarian, S.A. (2007) Irrigation management reforms in Iran: Lessons learned from 15 years experience and issues for the future. Proceedings of the 4th Asian Regional Conference and 10th International Seminar on Participatory Irrigation Management. 2-5 May, Tehran, Iran.
Howarth, S. E., & Lal, N. K. (2002). Irrigation and participation rehabilitation on the Rajapur project in Nepal, Irrigation and Drainage systems, 16: 111-138.
Howarth, S. E., Parajuli, U. N., Baral, J. R., Nott, G. A., Adhikari, B. R., Gautam, D. R., & Menuka, K. C. (2005). Promoting good governance of water user̕s association in Nepal, Department of irrigation of his Majesty: Government of Nepal.
IWMI. (2003) Water productivity in agriculture: Limits and Opportunities for Improvements, Press Release: New research findings offer hope for the world water crisis, Nairobi November 3.
Keramer, G.B., McKay, J. and Narayanamoorthy, A. (2006). The decline of innovative local self governance institutions for water management. International Journal of Rural management. 2 (1), 107-122.
Keshavarz, A., Hayadri, N. (2003). An investigation on water wastes in Iran. In Proceedings of the 1th Conference and International Seminar on prevention methods of resource wastes. Tehran, 19-21 May. (In Farsi).
KHanal, P.R. (2003) Participation and governance in Local water Management. Irrigation and Water Engineering Group. University of Wageningen, the Netherlands.
Khoma, B.G., Mulwafv, W.O. (2004). The experience of irrigation management transfers in two irrigation schemes in Malawi, 1960s- 2002, physics and chemistry of the earth 29, 1327-1333.
Melvin, S. and Payero, J. (2003) Future equipment and research needs gleaned from farmer reactions to an irrigation water conservation education program in Southwest Nebraska., 24th annual International Irrigation Show. The Irrigation Association. 18-20November, San Diego, CA. 423-431.
Omid, M. H., Akbari, M., Zarafshani, K., Eskandari, Gh. H. and Fami, H. Sh. (2012). Factors Influencing the Success of Water User Associations in Iran: A Case of Moqan, Tajan, and Varamin. Journal of Agriculture Science and Technology (JAST). Vol. 14(1), 27-36.
Peter J.R. (2004). Participatory Irrigation Management. International Network on Participatory Irrigation Management, Washington DC. INWEPF/SY/2004(06).
Rosegrant, M. W. and Ringler, C. (2000). Impact on Food Security and Rural Development of Transferring Water out of Agriculture. Water Policy, 1(6): 567–586.
Smith, M. and Munoz, G. (2003). Irrigation advisory services for effective water use. A review of experiences. In Proceedings of the 4th Asian Regional Conference and International Seminar on Irrigation Advisory Services and Participatory Extension in Irrigation Management. 24 July, Montreal, Canada.
Starkloff, R. (2001). Farmer̕s perception of the social mobilization of water user̕s organization in the Sindh, Pakistan, Working Paper 33, Irrigational Water Management Institute, Lahore, Pkistan.
Tanaka, Y. and Sato Y. (2005). Farmers managed irrigation districts in Japan: Assessing how fairness may contribute to sustainability. Agric. Water., 77,196-209.
Vermillion, D. L. and Sagardoy, J. A. (1999). Transfer of Irrigation Management Services: Guidelines. FAO Irrigation and Drainage Paper 58. IWMI, GTZ, and FAO, Rome.
Zarei, Z. (2005). Analysis of effective factors in farmer participation on WUAs in Jargoueh, Esfahan County Iran.  Ms. C Thesis. University of Tehran, Iran. (In Farsi).
Zehtabiyan, Gh. (2005). The causes of low irrigation efficiency in Varamin region, In Proceedings of the 7th seminar of Iranian National Committee on Irrigation and Drainage. Tehran. Iran. (In Farsi).