شناسایی و اعتباریابی سازه‌های توسعه‌دهنده بازار محصولات ارگانیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 دانشجوی دکترای تخصصی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

3 استاد گروه ترویج و آموزش کشاورزی،‌دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی،‌دانشگاه تهران، کرج، ایران

4 استاد گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران، کرج ، ایران

10.22059/ijaedr.2023.349013.669180

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل توسعه‌دهنده بازار محصولات ارگانیک انجام شده است. در این ارتباط، پژوهش کیفی- کمی (آمیخته) حاضر به دنبال شناسایی مؤلفه‌های موثر بر توسعه بازار محصول ارگانیک در بین خبر‌گان و مطلعین بازار محصولات ارگانیک در استان تهران است تا در جهت توسعه بازار این نوع محصولات گامی بردارد. روش تحقیق تحلیل محتوا کیفی بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری نظری و دنبال کردن روش نمونه‌گیری هدفمند، با تعداد 21 نفر از متخصصان و صاحب‌نظران موضوعی تا رسیدن به اشباع نظری، مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته انجام شد. تحلیل داده‌های کیفی به کمک نرم افزار MAXQDA12 منجر به استخراج 119 کد و 4 طبقه عوامل توسعه بازار محصولات ارگانیک شامل عوامل تسهیل‌کننده یا پشتیبان (با 29 کد)، پی‌بنیان یا پی‌ریزی کننده (با 19 کد)، پیشران یا پیش‌برنده (با 25 کد) و پیش‌آهنگ یا شکل‌دهنده (با 46 کد) شد. همچنین، در بخش کمی جهت تأیید الگوی تجربی تحقیق از تحلیل عاملی تأییدی به روش حداقل مربعات جزیی PLS-SEM از نرم‌افزار Smart PLS3.2.8استفاده شد. جامعه آماری این بخش صاحب‌نظران، مدیران و کارشناسان فعال در بخش بازار محصولات ارگانیک کشور بودند و به صورت سرشماری تعداد 135 نفر از آنان که در حوزه بازار ارگانیک چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی در استان تهران به صورت همه جانبه فعال بودند شناسایی شدند و با کمک جدول کرجسی و مورگان 98 نفر به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ طراحی شده بر مبنای نتایج بخش کیفی با طیف لیکرت پنج گزینه‌ای (خیلی کم تا خیلی زیاد) جمع‌آوری گردید و با کمک نرم‌افزار smart PLS3 و SPSS22 روایی پرسشنامه به صورت صوری و تشخیصی و پایایی آن نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) محاسبه و تأیید گردید. نتایج نشان داد، سازه‌های مختلف مدل تجربی تحقیق، از دیدگاه مدیران، و کارشناسان موضوعی و خبره‌گان معتبر بوده و قابلیت پیاده‌سازی در استان تهران را دارا می‌باشد.. براساس نتایج به دست آمده، عامل برندسازی و تبلیغات در سازه‌ پیشاهنگ، تمایل سیاسی دولت‌ در سازه پی‌بنیان، ارائه خدمات مشاوره فنی در سازه پشتیبان و برنامه‌ریزی و حمایت از بخش خصوصی مهمترین عوامل سازه پیشران‌های توسعه بازار محصولات ارگانیک می‌‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات