پایش و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی استان کردستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیای و مدل CA-Markov

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 استاد گروه مدیریت و توسعه دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

تغییرات کاربری یکی از پویاترین اجزای طبیعت است که بعد از انقلاب صنعتی در مقیاس‌های مختلف به‌طور قابل توجهی در حال تغییر می‌باشد. پایش مدوام این تغییرات و کمی سازی آنها درک بهتری از عملکرد و سلامت اکوسیستم به ما می‌دهد. بنابراین هدف این مطالعه مدل‌سازی تغییرات کاربری اراضی استان کردستان با استفاده از مدل ترکیبی Cellular Automata (CA) –Markov بوده است. بدین منظور نقشه کاربری اراضی سال‌های 1379، 1389 و 1399 با استفاده از تصاویر لندست با روش طبقه‌بندی حداکثر احتمال در شش کلاس تهیه گردید. سپس با استفاده از نقشه شبیه‌سازی سال 1399 و نقشه واقعی مدل ارزیابی شد و سپس نقشه کاربری در شش طبقه کاربری برای سال‌های 1409 و 1419 پیش‌بینی گردید. بررسی تغییرات بین سال‌های 1399-1379 نشان داد که کاربری‌های اراضی کشاورزی، اراضی بایر با پوشش گیاهی کم، مناطق شهری و انسان ساخت و بسترهای آبی به ترتیب 05/19، 36/12، 30/0 و 27/0 درصد افزایش داشته این درحالی است که کاربری‌های جنگل و مراتع به ترتیب 75/14 و 22/17 درصد کاهش داشته‌اند. ارزیابی مدل نشان داد که ضریب کاپای مدل در تمامی ضرایب بالای 8/0 بوده که این بیانگر کارایی بالای مدل می‌باشد. بررسی تغییرات آینده کاربری اراضی نسبت به سال 1379 نشان داد که بین سال‌های 1379 تا 1409 کاربری‌های جنگل و مراتع 47/17 و 34/28 و بین سال 1379 تا 1419 این کاربری‌های به ترتیب 98/21 و 78/29 درصد کاهش می‌بابد. در بازه زمانی 1379 تا 1409 کاربری‌های اراضی کشاورزی، اراضی بایر با پوشش گیاهی، مناطق مسکونی و انسان ساخت و بسترهای آبی به ترتیب 54/32، 55/12، 46/0 و 26/0 افزایش یافته است، این کاربری‌ها در بازه زمانی 1379 تا 1419 به‌ترتیب 96/36، 88/12، 58/1 و 33/0 افزایش می‌یابد. نتایج این تحقیق به خوبی روند تغییرات حال و آینده کاربری‌ها را نشان داد که این نتایج برای محققین علوم طبیعی، حافظان محیط‌زیست، سازمان‎های غیردولتی و سیاست‌مداران و برنامه‌ریزان شهری بسیار مفید و ارزشمند است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 30 شهریور 1401

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار