سنجش کارایی صادرات کشاورزی ایران در کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی: کاربرد الگوی جاذبه مرزی تصادفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد کشاورزی ، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران عضو هیئت علمی

2 دکتری اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد، ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

امروزه تحلیل کارایی صادرات به عنوان عملکرد کشور صادرکننده در دستیابی به بازار یک کشور بنابر ظرفیت‌های آن، مورد توجه محققان و سیاست‌گذاران قرار گرفته است. لذا هدف این پژوهش ارزیابی کارایی صادرات محصولات کشاورزی ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی با استفاده از اطلاعات سه دوره زمانی است. به منظور دستیابی به این اهداف از الگوی جاذبه مرزی تصادفی استفاده شده است. بنابر نتایج، متغیرهای تفاوت اقتصادی، مرز مشترک و تحریم‌های اقتصادی اثری مثبت و معنی‌دار بر صادرات کشاورزی ایران به کشورهای عضو اکو داشته است. نتایج کارایی در هر سه دوره بیانگر این است که علی رغم روند افزایشی کارایی صادرات ایران در بازار کشورهای اکو این میزان برابر با 100 نبوده و ایران از تمام ظرفیت‌های یک کشور بهره نبرده است. تحلیل دوره زمانی2018-2013 نشان داد که کمترین میزان کارایی برای کشور قرقیزستان (7/20) و بیشترین آن برای کشور افغانستان (8/29) است. براین اساس ایران علی‌رغم افزایش صادرات به کشورهای اکو، با ظرفیت‌های استفاده نشده بالایی در حدود 70 درصد روبروست. از آنجایی که بیشترین کارایی و ظرفیت صادراتی ایران مربوط به کشورهای با مرز مشترک است، پیشنهاد می‌شود که با توجه به شرایط سیاسی نامطمئن برای ایران و اثرگذاری آن بر حضور ایران در بازارهای جهانی، صادرات به کشورهای توافق‌نامه اکو به ویژه کشورهای هم‌مرز آن بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها