تدوین و اعتبارسنجی شاخص‌های مناسب ارزیابی آسیب‌پذیری مناطق کشاورزی در شرایط خشک‌سالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکترا، گروه آبیاری ، دانشکده مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

2 دانشیار، گروه آبیاری ، دانشکده مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

3 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مدیریت کشاورزی- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان- گرگان، ایران

چکیده

اگرچه ابزارهای زیادی مبتنی بر شاخص برای ارزیابی آسیب­پذیری کشاورزی در دهه­های گذشته توسعه یافته است، اما تلاش قابل توجهی برای اعتبار سنجی آنها انجام نشده است. بنابراین، این مطالعه با هدف شناسایی و اعتبارسنجی شاخص‌های مناسب برای ارزیابی آسیب‌پذیری مناطق کشاورزی در شرایط خشک‌سالی در استان گلستان انجام ‌شده است. در مرحله اول با بررسی ادبیات موضوع در زمینه آسیب‌پذیری در شرایط خشک‌سالی تعداد 64 شاخص در سه بعد "در معرض قرار گرفتن"، "حساسیت" و "سازگاری" تدوین و انتخاب شد. به­منظور اعتبارسنجی در معرض قضاوت 30 کارشناس خبره که از میان اعضای هیات علمی گروه‌های مهندسی آب، زراعت و اصلاح نباتات، ترویج و آموزش کشاورزی و اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع­طبیعی گرگان و کارشناسان شرکت مهندسین فعال در زمینه آب انتخاب ‌شده بودند، قرار گرفت. به‌­منظور دستیابی به توافق جمعی کارشناسان نمونه و تعیین سطح اعتبار شاخص‌ها، آماره‌های میانگین، انحراف معیار و ضریب تغییرات برای هرکدام از شاخص‌ها محاسبه گردید. جهت بررسی این فرضیه که امتیاز شاخص‌های مورد نظر بیش­تر از حد میانگین است، از آزمون t تک‌نمونه‌ای استفاده شده است. نتایج نشان داد که، به‌جز یک شاخص، بقیه شاخص‌ها از نظر کارشناسان برای ارزیابی آسیب‌پذیری مناطق کشاورزی در شرایط خشک­سالی مناسب می‌باشند. 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Abdolahzade, Gh., Kalantari, Kh., Asadi, A. & Daneshvar, Zh. (2010). Compilation and validation of appropriate indicators to analyze spatial inequalities of agricultural development. (Case Study: Fars Province). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 2-41(1): 111-125. (In Farsi)
  2. Adger, W. N. (2006). Vulnerability. Global Environmental Change, 16: 268-281.
  3. Aymone Gbetibouo, G. & Ringler, C. (2009). Mapping South African farming sector vulnerability to climate change and variability. The World Bank, Washington, D.C. Discussion Paper 0610.
  4. Barrera, A. )2002). Proposal and Application of a Sustainable Development Index. Ecological Indicators, 2: 251–256.
  5. Blauhut, V., Stahl, K. & Kohn, I. (2015). The dynamics of vulnerability to drought in Europe. Research and Science-Policy Interfacing, Chapter, Taylor & Francis group, London.
  6. Campbell, D., Barker, D. & Geregor, D. (2011). Dealing with Drought Small Farmers and Environmental Hazards in Southern St. Elizabeth, Jamaica. Applied Geography, 31 (1): 146-158.
  7. Cloquell-Ballester, V. A., Monterde-Diaz, R. & Santamarina-Siurana, M. C. (2006). Indicators validation for the improvement of environmental and social impact quantitative assessment. Environmental Impact Assessment Review, 26: 79-105.
  8. T. (2010). Assessing of vulnerability in Ethiopian agriculture to the climate change and adaption strategies, PhD thesis, environmental economics, university of Pretoria.
  9. Fussel, H. M. (2007). Vulnerability: A generally applicable conceptual framework for climate change research. Global Environmental Change, 17: 155-167.
  10. Gilmour, P. (1973). A general validation procedure for computer simulation models. Australian Computer Journal, 5: 127-131.
  11. Girardin, P., Bockstaller, C. & van der Werf, H. M. G. (1999). Indicator Tools to evaluate the environmental impacts of farming systems. Journal of Sustainable Agriculture, 13: 5-21.
  12. Gras, R., Benoit, M., Deffontaines, J. P., Duru, M., Lafarge, M., Langlet, A. & Osty, P. (1989). Le Fait Technique en Agronomie. Activite´ Agricole, Concepts et Me´thodes d’E´ tude. In: Bockstaller,
  13. Hart, M. )1999(. Guide to sustainable community indicators. North Andaver, Hart Environmental Data.
  14. Kazmierczak, A. & Handley, J., (2011). The vulnerability concept: use within GRaBS. Available online at: http://www.grabs- eu.org/Kazmierczak_Handley_vulnerability_review.docx
  15. Kalantari, Kh., Asadi, A., Abdolahzade, Gh. & Rahimzade., M. (2006). Validation of extension indices to rank provinces in terms of educational-extension activities. Journal of Agriculture, 8(2): 57-70. (In Farsi)
  16. Kalantari, Kh., Asadi, A. & Chobian, Sh. (2010). Developing and Validating Sustainable Development Indicators for Rural Areas. Urban and Regional Studies and Research. 1(2): 69-86. (In Farsi)
  17. Mc-Carthy, N., Lipper, L. & Branca, G. (2011). Climate Smart Agriculture: Smallholder Adoption and Implications for Climate Change Adaptation and Mitigation. Working paper. Rome, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
  18. Meul, M., Nevens, F. & Reheul, D. (2009). Validating sustainability indicators: Focus on ecological aspects of Flemish dairy farms. Ecological indicator,pp. 284-295.
  19. Mofidi Chelan, M., Barani, H, Abedi Sarvestani, A. & Moatamedi, J. (2017). Compilation and validation of social sustainability indicators of rangeland customary systems with emphasis on Sahand rangelands. Rangeland Scientific Journal, 11(4): 422-435. (In Farsi)
  20. Oxman, A., & Guyatt, H. (1991). Validation of an index of the quality of review article. Journal Clin Epidemiol, 44(11): 1271-1278.
  21. Pepperdine, S., (2002). Social indicators of rural community sustainability: An example from the Woady Yaloak catchment, Department of geography and environment study, university of Melbourne.
  22. Rigby, D., Woodhouse, P., Young, T. & Burton, M. (2001). Constructing a farm level indicator of sustainable agricultural practice. Ecological Economics, 39, 3, 463-478.
  23. Roufeil, L., & Lipzker, A. (2007). Psychology services in rural and remote Australia. In Psych: The Bulletin of the Australian Psychological Society Ltd, 29(5): 8-9.
  24. Sharafi, L., & Zarafshani, K. (2011) Assessment of technical and psychological vulnerability of wheat farmers during drought. Iranian Journal of Agricultural Extension and Education Sciences, 7(1): 1-15. (In Farsi)
  25. Smith, O. H., Petersen, G. W. & Needelman, B. A. (2000). Environmental indicators of agroecosystems. Advances in Agronomy, 69: 75-97.
  26. Taleshi, M., Aliakbari, A., Jafari, M. & Akhlaghi, J. (2017). Formulation and validation of appropriate indicators for evaluation of rural resilience against drought risk. Case Study: Hableh Rood catchment. Journal of Rangeland and Desertification Research, 24(4): 881-896. (In Farsi)
  27. Tatli, H. & Turkes, M. (2011). Empirical Orthogonal Function Analysis of the Palmer Drought Indices, Agricultural and Forest Meteology, 151 (7): 981-991.
  28. Yin, x., Olesen, E., Wang, M., Öztürk, I., Zhang, H. & Chen, F. (2016). Impacts and adaptation of the cropping systems to climate change in the Northeast Farming Region of China. European journal of Agronomy, 78. 60–72.
  29. Zakieldeen, S.A. )2009(. Adaptation to climate change: A vulnerability assessment for Sudan. Key highlights in sustainable agriculture and natural resource management. International Institue for Environment and Development.
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
دوره 52، شماره 3
مهر 1400
صفحه 457-468

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار