عوامل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر پذیرش فناوری خاک‏ورزی حفاظتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

در ایران، عملیات خاک­ورزی متداول (سنتی) منجر به فرسایش خاک و از دست دادن مواد آلی خاک شده است که با عملیات بعدی جمع­آوری بقایای زراعی و سوزاندن آنها، تشدید شده است. کشاورزی حفاظتی می­تواند به­عنوان ابزاری برای افزایش بهره‌وری خاک، کاهش فقر و تقلیل­دهنده پیامدهای تغییر اقلیم در خانوارهای روستایی، محسوب شود. در این مطالعه، با استفاده از نظریه رفتار برنامه­ریزی شده (TPB) به درک عوامل مؤثر بر پذیرش کشاورزی حفاظتی، با استفاده از اطلاعات جمع­آوری شده از طریق پرسشنامه، مشتمل بر 260 کشاورز از منطقه زرقان سال زراعی 95-1394 پرداخته شده است. نتایج حاصل از مدل نشان داد، متغیرهای نگرش کشاورز، کنترل رفتاری درک شده و هنجارهای ذهنی، 78 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می­کنند و نگرش کشاورزان، قوی­ترین عامل پیش­بینی­کننده قصد آنها می­باشد. علاوه بر این، سطح تحصیلات و درآمد خارج از مزرعه بیشترین تأثیر مثبت و معنی­دار را بر نگرش کشاورزان نسبت به اتخاذ روش­های خاک­ورزی حفاظتی داشته­اند. یافته­های این مطالعه می­تواند به درک بهتر پویایی فرایند پذیرش زارعین در رابطه با کشاورزی حفاظتی وچگونگی برخورد کشاورزان با این فناوری و سایر فناورهای جدید کمک کند.

کلیدواژه‌ها


  1. Abdulai, A. N. (2016). Impact of conservation agriculture technology on household welfare in Zambia. Agricultural Economics, 47(6), 729-741.
  2. Asfaw, D., & Neka, M. (2017). Factors affecting adoption of soil and water conservation practices: The case of Wereillu Woreda (District), South Wollo Zone, Amhara Region, Ethiopia. International Soil and Water Conservation Research, 5(4), 273-279.
  3. Behzadfar, M., Curovic, M., Simunic, I., Tanaskovik, V., & Spalevic, V. (2015). Calculation of soil erosion intensity in the S5-2 Watershed of the Shirindareh River Basin, Iran. In International Conference on Soil, Tirana, Albania, 25(5), 256-278.
  4. Chiputwa, B., Langyintuo, A. S., & Wall, P. (2011, February). Adoption of conservation agriculture technologies by smallholder farmers in the Shamva District of Zimbabwe: A Tobit application. In Paper accepted for the 2011 meeting of the Southern Agricultural Economics Association (SAEA), 24(10), 256-298.
  5. Dastfal, M., Izadi, M. & Yazdan-Panah, M. (2009). Investigating the role of protective tillage as a solution for water management in drought conditions. The 4th Regional Conference of New Ideas in Agriculture, 30-25. (In Farsi).
  6. Gharshasbi, P. & Gorbanpour, D. (2015). Economic Evaluation of Soil Conservation Measures (Case Study: Taleghan Watershed Basin). Journal of Engineering and Watershed Management, 7 (3), 239-229. (In Farsi).
  7. Jaleta, M., Kassie, M., Tesfaye, K., Teklewold, T., Jena, P. R., Marenya, P., & Erenstein, O. (2016). Resource saving and productivity enhancing impacts of crop management innovation packages in Ethiopia. Agricultural Economics, 47(5), 513-522.
  8. Jara-Rojas, R., Bravo-Ureta, B. E., Engler, A., and Díaz, J. (2013). An analysis of the joint adoption of water conservation and soil conservation in Central Chile. Land Use Policy, 32, 292-301.
  9. Jihad Organization of Agriculture Zone of Zarghan. (2016). Agricultural Statistics Volume I, crops. (In Farsi).

10. Karami, E. (1995). Models of soil conservation technology adoption in developing countries: the case of Iran. Iran Agricultural Research14(1), 39-62. (In Farsi).

11. Karani, Z., Shiri, N., & Salehi, L. (2014). Farmers' Attitude of Kermanshah Province toward Soil Conservation. Research on Agricultural Economics and Development, 45 (1), 143-154. (In Farsi).

12. Karidjo, B., Wang, Z., Boubacar, Y., & Wei, C. (2018). Factors influencing farmers’ Adoption of Soil and Water Control Technology (SWCT) in Keita valley, a semi-arid Area of Niger. Sustainability, 10(2), 288.

13. Lalani, B., Dorward, P., Holloway, G., & Wauters, E. (2016). Smallholder farmers' motivations for using Conservation Agriculture and the roles of yield,  labour and soil fertility in decision making. Agricultural Systems146(8), 80-90.

14. Lugandu, S. (2013). Factors influencing the adoption of conservation agriculture by smallholder farmers in Karatu and Kongwa districts of Tanzania. In REPOA’s18thannual research workshop held at the Kunduchi Beach Hotel, Dar es Salaam, Tanzania.

15. Mosissa, D., Mohammed, A., & Tesfaye, Y. (2019). The Effectiveness of Soil and Water Conservation as Climate Smart Agricultural Practice and Its Contribution to Smallholder Farmers’ Livelihoods. The Case of Bambasi District Benishangul Gumuz Regional State, Northwest of Ethiopia. Journal of Biology, Agriculture and Healthcare, Vol.9, No.12, 1-20.

16. Nori, S. Jamshidi, A. R., Jamshidi, M., Hedayati Moghaddam, Z. & Fathi, A. (2014). Investigating the Factors Affecting Acceptance of Soil Conservation Measures, A Step to Sustainable Development of Agriculture (Case Study: Shirvan and Chardavol). Research on Agricultural Economics and Development, 45 (1), 205-195. (In Farsi).

17. Nuraleh-Nourivand, A., Ajili, A., Chizari, M. & Bizani, M. (2011). Comparison of Acceptance Patterns of Soil Conservation Technologies in Khuzestan Province. Sciences for the Promotion and Education of Agriculture, 7 (3), 34-21. (In Farsi).

18. Nyanga, P. H. (2012). Factors influencing adoption and area under conservation agriculture: a mixed methods approach. Sustainable Agriculture Research1(2), 27-40.

19. Omidi, S. (2016). Factors Affecting Acceptance of Soil and Soil Conservation Activities in Firouzabad Plain. MSc thesis, Faculty of Agriculture, Shiraz University, Iran. (In Farsi).

20. Sadegh Nezhad, H. & Islami, K. (2006). Comparison of wheat yield by changing soil tillage method. Scientific Journal of Agricultural Sciences, 12 (1), 111-104. (In Farsi).

21. Saei-Ahan, J., Qaisipur, H. & Mohammadi Asadi, N. (2009). Agricultural Master Plan, Department of Plant Production Affairs, Ministry of Agricultural Jihad. (In Farsi).

22. Scheaffer, R. L., Mendenhall III, W., Ott, R. L., & Gerow, K. G. (2011). Elementary survey sampling. Cengage Learning.

23. Shahroudi, A. A., Chizari, M., & Pezeshki-Rad, Gh. R. (2008). Factors Affecting Farmers' Attitudes toward Participation in Water Users of the Cooperative Water (Case Study: Khorasan Razavi). Journal of Agricultural Economics and Development, 22 (2), 85-71. (In Farsi).

24. Shiri, N., Hashemi, M. K., Mirakzadeh, A. A., & Eshaghi, R. (2013). Factors Affecting Soil Conservation Operations by Farmers in Ilam Province. Research on Agricultural Economics and Development, 44 (2), 297-308. (In Farsi).

25. Speratti, A., Turmel, M. S., Calegari, A., Araujo-Junior, C. F., Violic, A., Wall, P., & Govaerts, B. (2015). Conservation Agriculture in Latin America. In Conservation Agriculture (pp. 391-415). Springer International Publishing.

26. Tavousi, M., Heidarnia, A. R., Montazeri, A., Taremian, F., Akbari, H., & Haeri, A. A. (2009). Distinction between two controls constructs: an application of the theory of planned behavior for substance abuse avoidance in adolescents. The Horizon of Medical Sciences15(3), 36-44.

27. Yazdanpanah, M., Hayati, D., Hochrainer-Stigler, S., & Zamani, G. H. (2014). Understanding farmers' intention and behavior regarding water conservation in the Middle-East and North Africa: A case study in Iran. Journal of Environmental Management, 135(7), 63-72.