عوامل مؤثر بر پذیرش باغ کاری در اراضی شیب دار: مورد مطالعه شهرستان های مینودشت و گالیکش استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد ترویج کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی،‌دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

فرسایش خاک به­عنوان یک مشکل عمده و مانع جدی برای دستیابی به کشاورزی پایدار به­شمار می‌­آید. این مشکل در اراضی شیب­دار حادتر است. یکی از روش­های حفاظت خاک در این قبیل اراضی، کاشت درخت و احداث باغ می­باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر پذیرش باغ­کاری در اراضی شیب­دار شهرستان‌های مینودشت وگالیکش واقع در استان گلستان بود. بدین­منظور از روش تحقیق توصیفی-همبستگی استفاده شد. جامعه مورد مطالعه شامل تمام کشاورزانی بود که حداقل یک هکتار زمین شیب‌دار در طرح تغییر کاربری اراضی شیب‌دار طی سال‌های 1385 تا 1390 داشتند (1985=N). نمونه‌گیری با کمک فرمول کوکران و به روش خوشه­ای تصادفی انجام گردید که بر اساس آن تعداد 145 نفر از 25 روستای محدوده تحقیق انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود. روایی صوری پرسشنامه بر اساس نظرات اساتید دانشگاه و کارشناسان ادارات جهاد کشاورزی دو شهرستان مینودشت وگالیکش تایید گردید. میزان پایایی پرسشنامه با انجام یک مطالعه راهنما بررسی گردید و ضرایب آلفای کرونباخ برای شاخص‌های ریسک‌پذیری، آینده‌نگری و نگرش حفاظت خاک به ترتیب برابر 65/0، 75/0 و 87/0 به­دست آمد. نتایج نشان داد که دو گروه پذیرنده و نپذیرنده عملیات باغ­کاری در اراضی شیب­دار، از نظر سطح تحصیلات، تعداد قطعات زمین، سطح مکانیزاسیون، میزان اراضی تحت مالکیت، درآمد کشاورزی، دریافت کمک دولتی، مشارکت اجتماعی، نگرش نسبت به حفاظت خاک، دانش حفاظت خاک و آینده‌نگری، تفاوت معنی‌داری با یکدیگر دارند. در تمام متغیر‌های یاد شده به­جز متغیر آینده‌نگری، میانگین گروه پذیرنده از میانگین گروه نپذیرنده بالاتر به­دست آمد. همچنین، بهترین متغیرهای تبیین­کننده پذیرش باغ­کاری در اراضی شیبدار به ترتیب شامل کمک‌های دولتی، تعداد قطعات زمین و درآمد کشاورزی بود.

کلیدواژه‌ها


  1. Agheli-Kohnehshahri, L. & Sadeghi, H. (2005). Economic estimation of soil erosion in Iran. Quarterly Journal of Economics Research, 1: 45-61. (In Farsi).
  2. Barreto, H. & Sain. G. (1996). The adoption of soil conservation technology in Elsalvador: Linking productivity and conservation. Journal of soil and water conservation, 51(4), 313-321.
  3. Ebrhimi, H. R. & Karami, E. (1997). Models of adoption of natural resources conservation technology. In: Proceedings of First Seminar on Natural Resources Extension and Animal and Fisheries Affairs. Tehran: Jihad-e-Sazandegi. (In Farsi).
  4. Hayens, R. H. (1998). The Canadian System of Soil Classification. Canada: NRC Research Press.
  5. Jafari, M.; Nasri, M. & Tavili, A. (2009). Soil and Land Degradation. Tehran: Tehran University Press. (In Farsi).
  6. Karami, E. (1995). Models of soil conservation technology in developing countries: Case study Iran. Iran agricultural Research, 14: 39-62.
  7. Karimi, S. & Chizari, M. (2007). Investigating factors affecting soil conservation technologies among Markazi provinve (Ghareh-Chai watershed region). Jihad Magazine, 27 (276): 54-66. (In Farsi).
  8. Mahboobi, M. R. (2003). Analysis of adoption of soil conservation technology in Zaringol watershed region of Golestan province. PhD Dissertation, Dept. of Agricultural Extension and Education, Tehran University. (In Farsi).
  9. Mahboobi, M. R. (2008). Introduction to Conservation Technology Extension with Emphasis on Agriculture and Natural Resources. Gorgan: Makhdoom-Gholi Publication. (In Farsi).

10. Marsh, S.P. & Pannell, D.J. (1997). What we think we know about extension, and why it’s not enough for Landcare. Paper presented at RGC Mineral Sands Limited State Landcare Conference 1997, Queens Park Theatre, Geraldton, 1-4 September.

11. Mohajer, M. (2015). Twenty thousands hectares of Golestan lands have been transformed to garden. Retrieved from: http://golestanema.com. (In Farsi).

12. Momeni-Chalki, D., Hayati, B., Dashti, G. & Rezaei, A. (2011). Factors affecting mechanical soil conservation activities in arid lands of Izeh County. Economics and Agricultural Development Research, 42(4), 513-524. (In Farsi).

13. Rohrmann, B. (1997). Risk Orientation Questionnaire: Attitudes toward risk decisions. Melbourne University. Retrieved from: www.rohrmannresearch.net

14. Sadeghi, S.H. & Cerda, A. (2015). Soil erosion in Iran: Issues and solutions. Geophysical Research Abstracts, 17, EGU2015-15840-1.

15. Semgalawe, Z. (1998). Household adoption behavior and agricultural sustainability in the Northeastern mountains of Tanzania: The case of soil conservation in the North pare and West Usambara mountains. Ph.D. Dissertation, Wagenigen University, Netherlands.

16. Torshizi, M. & Salami, H. (2013). Factors affecting conservative soil erosion activities, a case from Khorasan-Razavi province. Iran Agricultural Economics, 1(2): 255-268. (In Farsi).