مدل‌سازی نظام نظارت برای تسهیلات اعطایی بانک کشاورزی: رویکرد گراندد تئوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حسابداری،دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران

2 گروه حسابداری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

10.22059/ijaedr.2025.402586.669388

چکیده

ضعف نظارت بر تسهیلات کشاورزی، سالانه میلیاردها تومان انحراف منابع، افزایش مطالبات معوق و کاهش بهره‌وری ملی ایجاد می‌کند؛ این پژوهش کاربردی-کیفی با رویکرد گراندد تئوری، نظامی نظارتی بومی و هوشمند برای بانک کشاورزی مدل‌سازی کرد تا با کاهش ریسک اعتباری، بهینه‌سازی فرآیندها و تقویت پایش مستمر، کارایی نظام بانکی را ارتقا دهد؛ جامعه آماری خبرگان بانک کشاورزی بودند و نمونه‌گیری هدفمند-گلوله‌برفی با ۱۷ مصاحبه نیمه‌ساختاریافته عمیق تا اشباع نظری انجام شد؛ تحلیل در MAXQDA 2020 با کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مدلی پارادایمی با شش مقوله پویا استخراج کرد شامل شرایط علّی (ضعف ساختاری، کمبود نیروی متخصص، نقص فرآیندی)، پدیده مرکزی «ارتقاء نظارت از ناکارآمدی به ساختارمندی»، شرایط زمینه‌ای (محدودیت‌های سازمانی و فشارهای کلان مانند تورم و جغرافیا)، شرایط مداخله‌گر (دخالت غیرتخصصی و چالش برون‌سپاری)، راهبردهای چندبُعدی (هوشمندسازی با هوش مصنوعی و پایش لحظه‌ای، شفافیت گزارشگری، هماهنگی بین‌سازمانی، بازمهندسی فرآیندها و مشارکت ذی‌نفعان) و پیامدها (کاهش چشمگیر انحراف منابع، افزایش نرخ بازپرداخت و ارتقای بهره‌وری ملی)؛ این مدل چارچوبی عملی برای بازطراحی نظارت در بانک‌های مشابه ارائه می‌دهد و پایه‌ای برای اعتبارسنجی کمّی و مطالعات تطبیقی آتی است

کلیدواژه‌ها

موضوعات