اثرات افزایش شوری منابع آب زیرزمینی بر الگوی کشت در دشت ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصادکشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

10.22059/ijaedr.2025.388555.669350

چکیده

افزایش شوری آب زیرزمینی به عنوان یکی از عوامل کیفیت آب آبیاری، در تصمیم‌گیری برای کشت در نواحی حساس تأثیر بسزایی دارد. حوزه آبریز دریاچه ارومیه، با مشکلات جدی در زمینه مدیریت و مصرف منابع آب مواجه است. با توجه به اهمیت موضوع، مطالعه حاضر با هدف بررسی آثار افزایش شوری منابع آب زیرزمینی بر الگوی کشت در دشت ارومیه با استفاده از یک مدل زراعی-اقتصادی انجام شده است. برای این منظور ابتدا با استفاده از مدل شبیه‌سازی زراعی، رابطه بین میزان شوری آب زیرزمینی و عملکرد محصولات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که گندم و چغندرقند در منطقه مورد مطالعه نسبت به سناریوهای افزایش شوری مقاوم‌تر هستند، اما تغییرات معنی‌داری در عملکرد محصولات آفتابگردان، ذرت و گوجه‌فرنگی ایجاد می‌شود. با توجه به این تغییرات، در سناریوهای مختلف شوری آب زیرزمینی، الگوی کشت بهینه با استفاده از مدل اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که میزان تغییرات در الگوی کشت هر منطقه به دو عامل میزان شوری و بازده اقتصادی آن وابسته است و با افزایش شوری آب زیرزمینی، بازده ناخالص کشاورزان به میزان 0.5 تا 11 درصد نسبت به حالت بهینه کاهش می‌یابد. با توجه به روند رو به رشد شوری آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه، اتخاذ سیاست‌های سازگار با شوری پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات