ارتقاء رفتار مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان برای مصرف پایدار آب: بررسی نقش شبکه‌های ارتباطی-آموزشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی پایدار و منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

2 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 پسادکترای آموزش کشاورزی و مدرس دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

با توجه به افزایش نگرانی‌ها دربارۀ کاهش منابع آب کشاورزی و به خطر افتادن امنیت غذایی جامعۀ بشری، تقویت مسئولیت‌پذیری اجتماعی در کشاورزان که به‌طور عمیقی تحت تأثیر شبکه‌های ارتباطی-آموزشی آنان قرار دارد به‌ عنوان یکی از راهبردهای مدیریت پایدار آب از سوی سازمان ملل شناخته شده است. با این حال، هنوز پژوهش‌ها دربارۀ مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان و تأثیر شبکه‌های ارتباطی-آموزشی مختلف در تقویت ابعاد چهارگانۀ آن کمیاب است. بنابراین، هدف این پژوهش بررسی جایگاه انواع شبکه‌های ارتباطی-آموزشی در تقویت مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان نسبت به مصرف پایدار آب بود. جامعۀ آماری شامل کشاورزان دشت بیلوار در استان کرمانشاه بود (3500 =N). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 300 تن تعیین و با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتساب متناسب در دو دهستان «رازآور» و «میان دربند» انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن از طریق متخصصان موضوعی و محاسبۀ ضزیب آلفای کرونباخ برای بخش‌های مختلف تأیید شد (78/0 ≤α). داده‌ها در محیط نرم‌افزار Stata/MP17.0 تحلیل شد. یافته‌های رگرسیون لجستیک ترتیبی نشان داد که تأثیر رسانه‌های مختلف آموزشی بر ابعاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی کشاورزان متفاوت است و طراحی، اجر و محتوای این رسانه‌ها نقش مهمی در نتایج آنها دارد. آموزش‌های ترویجی آزاد به عنوان مؤثرترین ابزار برای تقویت مسئولیت‌پذیری اقتصادی، اخلاقی و بشردوستانه شناسایی شدند، در حالی‌که آموزش‌های ترویجی سنتی تأثیری محدود آن هم برای مسئولیت‌پذیری قانونی داشتند و در سایر موارد اثر منفی نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات