پتانسیل‌سنجی نواحی مستعد زراعت چوب با گونه پده: تحلیل داده‌های محیطی و استفاده از GIS

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، گرگان، ایران

2 دانش‌آموخته دکتری، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار، گروه منابع طبیعی، موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22059/ijaedr.2025.380127.669314

چکیده

با وجود قرارگیری استان گلستان در اقلیم معتدله شمال کشور، بخش‌های قابل توجهی از آن به ویژه در شهرستان گنبد کاووس در خطر بیابانی شدن قرار دارد. پدیده بیابانی شدن، علاوه بر گسترش گرد و غبار، معیشت مردم را تحت تاثیر قرار داده و با گسترش مهاجرت، مشکلات اقتصادی – اجتماعی گسترده‌ای برای مردم این مناطق و شهرهای اطراف ایجاد خواهد نمود. لذا توسعه زراعت چوب به منظور کاهش و جلوگیری از روند بیابان‌زایی و همچنین تامین معیشت مردم این مناطق، همواره مطرح بوده است. هدف این تحقیق، شناخت عوامل مؤثر در زراعت چوب با گونه پده در شهرستان گنبدکاووس از طریق فرآیند تحلیل سلسه مراتبی و روش ترکیب خطی وزنی، و پهنه بندی نواحی مستعد کاشت با این گونه است. در این تحقیق 10 متغیر اقلیمی خاکی در کنار چهار عامل فاصله از آب‌های سطحی و فاصله از جاده و همچنین نقشه‌های لایه عمق آب‌های زیرزمینی و کاربری منطقه با استفاده از منابع داده‌ها استخراج و در شناسایی تناسب اراضی استفاده شد. بعد از دریافت نظرات کارشناسان در اولویت‌بندی عوامل موثر، با رقومی کردن و وزن دهی لایه‌ها بر اساس استاندارد‌های موجود، پایگاه اطلاعاتی تشکیل و نقشه‌های موضوعی تهیه گردید. سپس با امتیاز‌دهی و تجزیه و تحلیل پارامتر‌ها از طریق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و ارزیابی چند متغیره، پهنه‌بندی مناطق مستعد زراعت چوب برای هر گونه به صورت جداگانه در محیط نرم‌افزارهای IDRISI و Arc GIS انجام گرفت. بر اساس نتایج عوامل اقلیمی بیشترین وزن را بر نقشه‌های نهایی تناسب اراضی برجای گذاشتند. همچنین در بین عوامل خاکی، شوری خاک با میزان 0424/0 بیشترین وزن را به خود اختصاص داد. بر اساس یافته‌های تحقیق، تمرکز بر مناطق با توان خوب و عالی شناسایی‌شده در نقشه، همراه با ارائه تسهیلات مالی، خرید تضمینی چوب، آموزش بهره‌برداران و هماهنگی بین نهادهای مرتبط، می‌تواند توسعه زراعت چوب را به‌طور مؤثری تسریع کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 10 اردیبهشت 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار