تأثیر مشارکت کشاورزان بر پایداری رفتار مصرفی منابع آب زیرزمینی در شهرستان بهار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد کشاورزی،گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

متن چکیده

برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، بیلان منفی و افت سطح ایستابی این منابع ارزشمند، از بزرگترین چالش‎های محیط‌زیستی چند دهه اخیر کشور است که علاوه‌ بر تبعات محیط‌زیستی، اقتصادی و اجتماعی، بهره‌مندی نسل آینده از این منابع ارزشمند را نیز با چالش جدی مواجه کرده است. از این‌رو توجه به موضوع پایداری منابع آب دارای اهمیت راهبردی است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تاثیر مشارکت کشاورزان در مدیریت منابع آب بر روی پایداری رفتار مصرفی منابع آب زیرزمینی در بین کشاورزان شهرستان بهار است. این تحقیق از منظر پارادایمی کمی و از جنبه روش، از نوع توصیفی-همبستگی می‌باشد. برای برآورد آماری از روش تحلیل رگرسیون و مدل لاجیت ترتیبی استفاده شد. کلیه کشاورزان شهرستان بهار در استان همدان جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می‌دادند. حجم نمونه آماری تحقیق با استفاده از فرمول کوکران، 191 نفر تعیین شد. داده‌های این مطالعه در طی سال 1403، با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، تکمیل پرسشنامه و مصاحبه با 200 نفر از کشاورزان منطقه به‌دست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد که مشارکت کشاورزان در مدیریت منابع آب بر بهبود پایداری رفتار مصرفی آب آنها تاثیر مثبت و معنی‌داری داشته است به گونه‌ای که افراد با سطح مشارکت بالاتر، با احتمال بیشتری در گروه‌های با رفتار مصرفی پایدارتر قرار می‌گیرند. همچنین افراد جوان‌تر، شرکت در کلاس‌های آموزشی-ترویجی و استفاده از روش‌های کارآمدتر در انتقال آب به مزرعه، احتمال قرار گرفتن در گروه‌های با رفتار مصرفی پایدارتر را افزایش می‌دادند. با توجه به نتایج این مطالعه، تغییر رویکرد مدیریتی بالا به پایین و سیاست‌گذاری در جهت افزایش مشارکت ذینفعان در مدیریت منابع آب از طریق تشکل‌های کشاورزی و آب‌بران توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات