دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
ارزیابی و تحلیل اقتصادی آثار نوسانات اقلیمی بر عملکرد یونجه در ایران با رویکرد تعدیل آثار خشکسالی
201
213
FA
حلیمه
جهانگرد
دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
hjahaangard_61@yahoo.com
حبیب اله
سلامی
0000-0002-6277-5843
استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
hsalami@ut.ac.ir
ناصر
شاهنوشی
استادگروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
naser.shahnoushi@gmail.com
مهدی
کاظم نژاد
استادیار موسسه پژوهش های اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایران
kazemnejad@gmail.com
محمود
صبوحی
استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
sabouhi@um.ac.ir
10.22059/ijaedr.2020.293331.668846
یونجه مهمترین محصول علوفه ای ایران است که تقریبا در تمام استانهای کشور کشت می شود. با توجه به اهمیت اقتصادی یونجه و حساسیت آن به تنش خشکی و ویژگی های خاص فیزیولوژی آن در مقاومت به خشکی، این مطالعه به بررسی ریسک وقوع خشکسالی در مناطق مختلف از یکسو و ارتباط تولید یونجه با پارامترهای تعیین کننده خشکسالی از سوی دیگر پرداخته است. به این منظور ابتدا احتمال وقوع خشکسالی در مناطق مختلف ایران بر اساس شاخص RDI محاسبه شد که نتایج نشان داد، احتمال وقوع خشکسالی در برخی مناطق شرقی کشور بیشتر از سایر مناطق میباشد. سپس با برآورد تابع واکنش اقلیمی عملکرد یونجه بر اساس اطلاعات سری زمانی 95-1371 و با استفاده از روش پانل فضایی، آثار تغییرات بارش و دما به عنوان دو بازروی موثره اصلی خشکسالی بر عملکرد یونجه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این مطالعه و با در نظرداشتن پیشبینی های اقلیمی و وضعیت منابع آب در دسترس در آینده، توسعه کشت یونجه در مناطق شمالغرب و غرب کشور و محدود کردن کشت این محصول در مناطق شرقی، آثار مثبت اقتصادی را در پی خواهد داشت. همچنین استفاده از ویژگی فیزیولوژی یونجه در به خواب رفتگی با قطع موقت آبیاری و تخصیص آب به کشت تناوب یونجه میتواند به عنوان یک استراتژی در مدیریت مصرف آب در شرایط استرس خشکی بکارگرفته شود.
اقتصاد,خشکسالی,یونجه,عملکرد
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82423.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82423_8ff039de4d11e5d3ad09e13762145b36.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
آزمون جداییپذیری ضعیف و برآورد سیستم تقاضای گوشت در ایران (کاربرد سیستم تقاضای روتردام)
215
228
FA
امین
دلاور
دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران
amin.delavar67@gmail.com
غلام رضا
یاوری
دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران
gr.yavari@gmail.com
سعید
یزدانی
0000-0002-9403-9963
استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
syazdani@ut.ac.ir
افشین
امجدی
استادیار اقتصاد کشاورزی، مؤسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایران
afshinamjadi@yahoo.com
ابوالفضل
محمودی
0000-0002-7662-9812
دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران
abolfazl.mahmoodi@gmail.com
10.22059/ijaedr.2020.291333.668830
وجود جداییپذیری در تابع مطلوبیت مصرفکنندگان شرط لازم و کافی برای بودجهبندی چندمرحلهای و جمعیسازی سازگار کالاهاست که در آن مخارج با استفاده از شاخصهای قیمت بین گروههای خوراکی تخصیص داده میشود و تخصیص درونگروهی هم به طور مستقل از سایر گروهها صورت میپذیرد. با توجه به بالا بودن سهم انواع گوشت (23 درصد مخارج خوراکی و آشامیدنی خانوار) در بودجه خانوار و نقش مهم تغذیهای گوشت در سلامتی افراد، در این مطالعه از تابع تقاضای روتردام برای تعیین الگوی مصرف کالاهای گوشتی در ایران استفاده شده است. در مطالعات تجربی تقاضا، از مفهوم تفکیکپذیری جهت برآورد صحیح تابع تقاضا و محدود نمودن تعداد پارامترها استفاده میشود. برای این منظور از دادههای مربوط به شاخص قیمت و هزینه انواع گوشتها (دام، طیور، ماهی) بانک مرکزی طی سالهای 1396-1374 استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمونهای جداییپذیری این فرضیه را که مصرفکنندگان ابتدا درآمد خود را بین 13 کالای گوشت به صورت سه گروه ( دام، طیور، ماهی) تخصیص داده و سپس عمل تخصیص درآمد بین انواع زیر ردههای گوشت که بر اساس گروهبندی صورت گرفته را تایید مینماید. همچنین، نتایج تخمین سیستم تقاضا نشان داد ﻫﻤـﻪ ﮔﺮوههای ﻛـﺎﻻﻳﻲ، دارای کشش قیمتی منفی هستند. در این میان کشش قیمتی گروههای گوشت دام، طیور و گوشت ماهی به ترتیب برابر 89/0-، 59/0-، 77/0- میباشند. پیشنهاد اساسی پژوهش حاضر این است که پیش از هر گونه اقدامی در رویکرد سیستم تقاضا، باید آزمونهای تفکیکپذیری ضعیف صورت گیرد.
الگوی روتردام,جداییپذیری ضعیف,تابع تقاضای گوشت
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82424.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82424_27cde9bacdde66bd0aa1ccad3a5d2211.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
برآورد ضایعات آب مجازی ناشی از هدر رفت محصولات در میادین میوه و ترهبار؛ مطالعه موردی شهر تهران
229
246
FA
حامد
رفیعی
0000-0002-1279-6830
گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
hamedrafiee@ut.ac.ir
نرگس
شاه نباتی
گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
nargesshahnabati@yahoo.com
زهرا
کیانی فیض اباد
0000-0001-8766-5416
گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
kiani_zahra@ut.ac.ir
10.22059/ijaedr.2020.301216.668901
کمیابی آب چالش اساسی برای توسعه اقتصادی کشور ایران به شمار میرود. در این راستا به منظور مدیریت آب، کاهش صادرات محصولات کشاورزی آببر بهعنوان راهکار مؤثر پیشنهاد شده است. این درحالی است که ضایعات محصولات کشاورزی در بخشهای مختلف تولید، توزیع و مصرف سبب هد ررفت آب مصرفی در جریان تولید این محصولات میگردد. با وجود این واقعیت، بیش از آنکه در کشور، آب مجازی ناشی از این هدر رفت محاسبه و تحلیل شود، صادرات آب مجازی و آسیبهای آن نقد و بررسی شده است. هدف این پژوهش بررسی میزان ضایعات محصولات پرتقال، نارنگی، لیموترش، گریپفروت، کیوی، انار، هندوانه، سیب، به، انگور، خیار، گوجهفرنگی، بادمجان، کدو، پیاز، سیبزمینی، لوبیاسبز، چغندر، کاهو، کلم، کرفس و سبزیجات و محاسبه هدررفت آب ناشی از آن در سطح میدان ترهبار مرکزی و 18 ترهبار اصلی شهر تهران در سال 1395 است. ضایعات آب مجازی محصولات مذکور از ضرب درصد ضایعات این محصولات در آب مجازی محاسبه شده و با آب مجازی صادراتی مقایسه شده است. با توجه به نتایج به دست آمده، میزان ضایعات آب مجازی محصولات فوق در بخش توزیع ترهبارهای اصلی شهر تهران 296270 مترمکعب محاسبه شد که 16 درصد آب مجازی صادراتی این محصولات است. با توجه به درصد بالای ضایعات آب مجازی در بخش توزیع، پیشنهاد میشود سیاستگزاریها در این بخش به جای توجه اغراقآمیز به زیانهای ناشی از صادرات آب مجازی، به اقدامات عملیاتی جهت کاهش ضایعات تولیدات کشاورزی بویژه در بخش توزیع تغییر یابد.
آب مجازی,صادرات,ضایعات,محصولات کشاورزی,شهر تهران
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82426.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82426_61b2c162ad377f5aa306fcff2eadacef.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
عوامل تعیین کننده درآمد غیرکشاورزی خانوارهای روستایی نیشابور: کاربرد الگوی توبیت چند سطحی
247
262
FA
سمانه
ایروانی
گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
samairavani@gmail.com
محمود
دانشور کاخکی
0000-0003-3063-3418
استاد گروه اقتصادکشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
daneshvar_k@yahoo.com
محمد
قربانی
استاد، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد، ایران
ghorbanii@um.ac.ir
علیرضا
کرباسی
0000-0002-9182-8350
استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ، ایران
karbasi@um.ac.ir
10.22059/ijaedr.2020.298350.668882
امروزه درآمدهای بخش غیرکشاورزی روستایی منبع مهمی برای کشاورزان و سایر خانوارهای روستایی به وِیژه خانوارهای فاقد زمین کشاورزی است. در این راستا، مطالعه حاضر ساختار درآمدی خانوارهای روستایی شهرستان نیشابور و عوامل موثر بر آن را مورد توجه قرار داده است. دادهها از طریق تکمیل پرسشنامه و روش نمونهگیری طبقهای چند مرحلهای از 380 خانوار روستایی شهرستان مذکور طی ماههای شهریور تا بهمن 1396 به دست آمده و از الگوی توبیت دوسطحی برای تحلیل عوامل موثر بر درآمد استفاده شده است. نتایج نشان میدهد، 16/51 درصد از میانگین درآمد سالانه (19/21 میلیون تومان) یک خانوار روستایی شهرستان نیشابور در سال 96-1395 از بخش کشاورزی ( زراعت، باغ و دام) و 83/48 درصد نیز از بخش غیرکشاورزی( خود اشتغالی، مزدبگیری، مستمری، سود سپرده، اجاره و یارانه) به دست آمده است. نتایج برآورد الگوی توبیت دو سطحی برای هر یک از منابع درآمدی نشان میدهد، عامل روستا بر نوسان درآمد از بخش زراعت، باغ، دام و خود اشتغالی غیرکشاورزی اثرگذار و بر درآمد از مزدبگیری غیرکشاورزی موثر نبوده است. همچنین، نتایج نشان داد تحصیلات بالاتر سرپرست خانوار تنها بر درآمد از مزدبگیری غیرکشاورزی و دسترسی به اعتبارات تنها بر درآمد از خود اشتغالی غیرکشاورزی اثرگذار بوده است. نکته قابل توجه اینکه افزایش تعداد شاغلان خانوار اگر چنانچه در بخش خود اشتغالی غیرکشاورزی مشغول شده باشند درآمد سالانه بیشتری نسبت به همه گروههای درآمد برای خانوار روستایی به همراه داشته است. با توجه به نتایج حاصل شده، پیشنهاد سیاستی این مطالعه تسهیل ایجاد کسب و کارهای غیرکشاورزی از طریق بهبود شرایط دسترسی به اعتبارات و افزایش آموزشهای فنی و حرفهای و دورههای مهارتآمورزی در مناطق روستایی است.
درآمد غیرکشاورزی,الگوی توبیت چند سطحی,خانوار روستایی,نیشابور
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82427.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82427_ca57e6cd038ce35bc402518c75b598e4.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
تأثیر تجارت خارجی بر رشد ارزشافزوده بخش کشاورزی (مطالعه موردی: کشورهای گروه D-8)
263
274
FA
اسماعیل
پیش بهار
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
pishbahar@yahoo.com
محسن
صالحی کمرودی
دانش اموخته دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
salehi205@gmail.com
10.22059/ijaedr.2021.33984.667444
رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی برای کاهش فقر، بهبود امنیت غذایی و رشد سایر بخشهای یک اقتصاد بسیار مهم است. برای دستیابی به رشد سریع در بخش کشاورزی باید عوامل موثر بر رشد را شناخت. در سالهای اخیر، اقتصاددانان بر اهمیت تجارت خارجی برای رشد تاکید کردهاند. این مطالعه، تأثیر تجارت خارجی را بر رشد بخش کشاورزی کشورهای گروه D-8 بررسی نمود. نتایج پژوهش میتواند برای برقراری سیاستهای مشترک درون گروه مورد استفاده قرار گیرد. دادههای مورد استفاده پژوهش برای بخش کشاورزی کشورهای D-8 در دوره 1983-2007 عمدتاً از فائو و بانک جهانی اخذ شدند. نتایج بر تأثیر مثبت و معنادار مثبت سرمایه فیزیکی و انسانی بر رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی کشورهای دی هشت تاکید میکند. همچنین، یافتهها نشان داد، واردات باعث بهبود معنادار ارزش افزوده میگردد. علیرغم انتظار، صادرات تأثیر معناداری بر رشد کشاورزی ندارد. با توجه به نتایج مطالعه، پیشنهاد میگردد که کشورهای گروه D-8 از واردات بهعنوان کانالی برای انتقال فناوری، افزایش رقابتپذیری، تأمین کالاهای مکمل و دستیابی به نهادهها استفاده نمایند. در بلندمدت بهتر است که این کشورها وابستگی به واردات را کاهش دهند.
دادههای پانلی,تجارت خارجی,رشد کشاورزی,روش PCSE,گروه D-8
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82428.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82428_38c17184f670108804de7d88919a0023.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
بررسی تحقق همزمان اهداف اقتصادی بخش کشاورزی متاثر از محدودیت منابع آب در چارچوب برنامه ششم توسعه: مورد مطالعه استان یزد
275
285
FA
مجید
دهقانی زاده
دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
majeco2003@yahoo.com
صادق
بختیاری
استاد گروه علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
bakhtiari_sadegh@yahoo.com
سعبد
دایی کریم زاده
دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
saeedkarimzade@yahoo.com
10.22059/ijaedr.2020.299556.668890
اهمیت نقش اقتصادی و زیستمحیطی بخش کشاورزی و محدودیت منابع آبی، برنامهریزی جهت تحقق حداکثری اهداف بخش را ضروری مینماید. در این تحقیق به منظور ارزیابی تحقق همزمان اهداف چندگانه اقتصادی در بخش کشاورزی استان یزد شامل بیشینهسازی تولید، اشتغال و بهرهوری و کمینهسازی مصرف آب در چارچوب اهداف برنامه ششم توسعه، از مدل تلفیقی برنامهریزی آرمانی و داده–ستانده استفاده گردید. تحقیق حاضر از حیث ارزیابی تحقق همزمان اهداف چندگانه در بخش و مدلسازی مرتبط، با تاکید بر عامل آب نوآورانه است. در این راستا، مبتنی بر وضعیت بهرهوری مصرف آب و نیروی کار، مدلسازی در سه سناریو انجام شد. بر اساس یافتهها، تحقق همزمان اهداف اقتصادی بخش در چارچوب اهداف برنامه خاصه محدودیت آب در دسترس، ممکن نیست. اهداف تولید و اشتغال در بخش نیز الزاماً همراستا نیستند. همچنین، دسترسی به مقدار آرمانی سطح تولید با وضعیت فعلی بهرهوری مصرف آب امکانپذیر نیست. در این خصوص لازم است ضمن توجه به عنصر کلیدی آب، در نحوه تعریف و تدوین اهداف توسعه بخش کشاورزی، مدل پیشنهادی این تحقیق و خروجیهای آن توجه شود. عملیاتی نمودن فعالیتهای بهرهورانه با تاکید بر تهیه و اجرای الگوی کشت مناسب هر منطقه نیز شرط اساسی جهت تحقق حداکثری اهداف بخش میباشد.
داده –ستانده,برنامهریزی آرمانی,اهداف اقتصادی,استان یزد
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82429.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82429_ad6a4e9eec154a9eb9ce426ec8bb0790.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
کشف موانع رفتار حفاظت آب کشاورزی و عوامل مرتبط با استفاده از نظریۀ دادهبنیان (مورد مطالعه دشت نیشابور استان خراسان رضوی)
287
308
FA
مریم
تاجری مقدم
گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
m.tajeri67@yahoo.com
حسین
راحلی
دانشیار گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
raheli@tabrizu.ac.ir
شاپور
ظریفیان
دانشیار گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
zariffian80@yahoo.com
مسعود
یزدان پناه
دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران
masoudyazdan@gmail.com
10.22059/ijaedr.2020.296345.668873
هدف کلی پژوهش حاضر، کشف موانع رفتار حفاظت آب کشاورزی و عوامل مرتبط با استفاده از روش نظریۀ دادهبنیان بود. مشارکتکنندگان کشاورزان پیشرو دشت نیشابور بودند که از طریق روش نمونهگیری هدفمند (30 نفر) انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از مشاهده، مصاحبه نیمه ساختاریافته، یادداشتهای عرصه و بررسی اسناد و مدارک استفاده شد. دادههای گردآوریشده در قالب 74 مفهوم و 22 مقوله کدگذاری و تحلیل شدند. در مرحله کدگذاری محوری، مدل پارادایمی با لحاظ کردن عدم رفتار حفاظت آب (پدیده اصلی)، باورها و عادات غلط، تقدیرگرایی و عدم درک و مسئولیتپذیری نسبت به کمبود آب به عنوان شرایط علی این پدیده؛ پراکندگی زمینهای زراعی، محدودیتهای مالی-اقتصادی، برنامهریزی و مدیریت ضعیف دولت، نبود مشارکت و توافق جمعی، عدم فرهنگسازی و آموزش و عدم اعتماد به کارشناسان و مسئولین دولتی از بسترهای اصلی این پدیده و عدم خودباوری کشاورزان، برنامههای حمایتی ضعیف دولت، نبود ارتباطات لازم بین کارشناسان و کشاورزان، و عدم تأمین معاش و منافع کشاورزان از جمله شرایط مداخلهگر بودند. توسعهی زیرساختهای آبیاری، ایجاد امنیت شغلی، تغییر الگوی کشت، ارائه برنامههای آموزشی و حمایتهای مالی دولت به عنوان راهبردهای این پدیده شناسایی شدند. پیامدهای این پدیده مهاجرت از روستاها به شهرها و نهادینهنشدن رفتار حفاظت آب در میان کشاورزان بود. نتایج این پژوهش میتواند سازوکار و استراتژیهایی را در جهت رفع این موانع و انجام هرچه بیشتر رفتار حفاظت آب ارائه دهد.
حفاظت آب,رفتار حفاظتی,موانع رفتاری,رفتار کشاورزان
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82430.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82430_d8c7f0aae60386c567959f381ecbdff9.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
رابطه بین ارزشهای فرهنگی و قصد کارآفرینانه دانشجویان کشاورزی: یک تحلیل میانفرهنگی
309
326
FA
سعید
کریمی
0000-0003-2909-8016
دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
skarimi@basu.ac.ir
احمد سلمان
مکریت
دستیار آموزشی، گروه اقتصاد و ترویج کشاورزی، موسسه تحصیلات عالی سمنگان، سمنگان، افغانستان
amakreet@yahoo.com
10.22059/ijaedr.2020.302675.668910
هدف پژوهش حاضر بررسی ساز و کارهایی است که از طریق آن ارزشهای فرهنگی با انگیزش و قصد کارآفرینانه در دو کشور فارسی زبان، یعنی ایران و افغانستان رابطه دارند. بدین منظور، دو نوع ارزش فرهنگی، یعنی خودتفسیری مستقل و وابسته با مدل رفتار برنامهریزی شده ادغام و بررسی شدند. دادههای پژوهش با استفاده از پرسشنامه از 452 دانشجوی کشاورزی (231 نفر از دانشگاه بوعلی سینا و 221 نفر از دانشگاه سمنگان) گردآوری شدند. نتایج مدلیابی معادلات ساختاری نشان داد که خودتفسیری مستقل و وابسته به طور غیرمستقیم و از طریق نگرش نسبت به کارآفرینی و کنترل رفتاری درک شده با قصد کارآفرینانه رابطه داشتند. نتایج نشان داد که اهمیت نسبی عوامل انگیزشی (یعنی نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درکشده) و پیشآیند آنها (یعنی ارزشهای فرهنگی) در دو کشور تفاوت معنیداری ندارند. نتایج این مطالعه میتواند به سیاستگذاران و آموزشگران در تدوین و توسعه راهبردهای اثربخش برای ارتقاء و توسعه فعالیتهای کارآفرینانه در بین دانشجویان کشاورزی کمک کند.
ارزشهای فرهنگی,قصد کارآفرینانه,نظریه رفتار برنامهریزی شده,ایران,افغانستان
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82431.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82431_ff4738607ecc05e775cb6f1cbc1147aa.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
تدوین الگوی ارزشها در آموزش عالی کشاورزی ایران
327
341
FA
سونیا
سوری
دانشآموخته دکتری، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
somayehsouri@yahoo.com
سید محمود
حسینی
0000-0003-2070-4817
استاد گروه ترویج و آموزش کشاورزی،دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی،دانشگاه تهران، کرج، ایران
hoseinim@ut.ac.ir
یوسف
حجازی
0000-0001-6082-726X
استاد گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران، کرج، ایران
yhejazi@ut.ac.ir
سید حمید
موحد محمدی
0000-0003-3101-1848
استاد گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
hmovahed@ut.ac.ir
10.22059/ijaedr.2020.306705.668932
چکیده<br />هدف کلی تحقیق حاضر، تدوین الگوی ارزشها در آموزش عالی کشاورزی ایران بود. این پژوهش به لحاظ ماهیت ترکیبی و از نوع طرح اکتشافی متوالی میباشد. جامعه آماری در بخش کیفی این پژوهش اعضای هیات علمی دانشکدههای کشاورزی بودند ابزار پژوهش سوالات باز بودند که روایی آن توسط متخصصان مرتبط تایید و برای گردآوری داده از مصاحبه عمیق با 23 از اعضای هیات علمی استفاده شد، و جامعه آماری در بخش کمی شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکدههای کشاورزی دولتی ایران است که تعداد آنها برابر با 12925 نفر میباشند. که 288 نفر از آن ها با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری تصادفی طبقهای(با انتساب متناسب) از پنج دانشکده کشاورزی(تهران، همدان، شیراز، خوزستان و زابل) انتخاب شدند. ابزارجمع آوری داده ( در بخش کمی)، پرسشنامهای بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط اساتید و متخصصان ذیربط مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ(93/0) تایید شد. بر اساس نتایج بخش کیفی: الگوی ارزشها در چهار مقوله ارزشهای اخلاقی(صداقت، جوانمردی، امانتداری، بردباری و تواضع)، ارزشهای اجتماعی(اعتماد، بلند نظری، همکاری و کارگروهی، احترام متقابل، قدردانی و مسئولیت پذیری)، ارزشهای فردی (اعتدال، نظم، دقت، پشتکار، ضابطه مداری و یادگیری مادام العمر) و ارزشهای آکادمیک و تخصصی (کارآفرینی، خلاقیت، امنیت غذایی، احترام به فرهنگ روستا-کشاورز، عدالت جنسیتی و ارزشهای پژوهشی کشاورزی) تقسیم بندی شد ند نتایج بخش کمی حاکی ازآن بود که بر اساس شاخصهای برازش، ساختار کلی مدل پژوهش مورد تایید بوده و مدل حاصل از نتایج بخش کیفی پژوهش با واقعیت همخوانی داشت.<br /><br />واژه های کلیدی: ارزشها، آموزش عالی کشاورزی، روش تحقیق آمیخته
ارزشها,آموزش عالی کشاورزی,روش تحقیق آمیخته
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82432.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82432_72371e068f41faba1115c0e2c874677b.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
مفهوم پردازی شبکه سازی در کسب و کارهای خانگی مبتنی بر محصولات کشاورزی با رویکرد کیفی
343
353
FA
رمضان
علیزاده
دانشجوی دکتری گروه کارآفرینی ،واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین، ایران
alizadeh.ramezan1393@gmail.com
غلامحسین
حسینی نیا
دانشیار گروه کسب و کار، دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران، تهران، ایران
hosseininia@ut.ac.ir
محمد جواد
تقی پوریان
استادیار گروه مدیریت، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران
jpouryan@gmail.com
10.22059/ijaedr.2021.311869.668962
شبکهها منبع مهمی برای کسب و کار و کارآفرینی محسوب میشوند. هدف تحقیق حاضر مفهوم پردازی شبکهسازی در کسب و کارهای خانگی مبتنی بر محصولات کشاورزی با رویکرد کیفی بود. با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند31 نفر از خبرگان انتخاب و تا رسیدن به اشباع از آنان مصاحبه به عمل آمد. مصاحبهها، پیادهسازی و کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد و با استفاده از نرم افزار MAXQDA تحلیل نهائی گردید. برای اعتباربخشی دادهها از نظر خبرگان استفاده شد. شبکهسازی کسب و کارهای خانگی در 8 مؤلفه مشتری گرائی، فعالیتهای کلیدی، رقیبشناسی، فرآوری محصولات سالم، مجاری تبلیغ و فروش، مشارکت کلیدی، ارزشهای پیشنهادی و حامیان مادی و معنوی، مفهومپردازی شد و مشتریگرائی، به عنوان مهمترین مؤلفه شناسائی شد. انتظار میرود نتایج این تحقیق به صاحبان کسب و کارهای خانگی به منظور ایجاد شبکهسازی کسب و کار جهت تأمین نیازهای بهتر مشتریان مبتنی بر فرآوری محصولات کشاورزی کمک شایان توجهی نماید.
شبکه سازی,کسب و کارهای خانگی,مشارکت کلیدی,محصولات کشاورزی,مشتری گرائی
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82433.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82433_b2ef2dc65c0a9960223fc71647a95bbd.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
واکاوی اثرات توانافزایی از طریق تأمین مالی خرد بر راهاندازی کسب و کار پایدار روستایی
355
370
FA
مهدی
قربانی
0000-0001-6891-8369
دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
mehghorbani@ut.ac.ir
لیلا
عوض پور
دانشجوی دکتری مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
leila.avazpour@ut.ac.ir
قائم
شریعتی نیاسر
کارشناس ارشد معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران
10.22059/ijaedr.2021.282273.668761
یکی از راهکارهای مهم در جهت توسعه پایدار روستایی، توسعه خوداشتغالی در بین روستاییان است. توانافزایی با تقویت شرایط و عوامل، فرآیند راهاندازی کسب و کار را برای روستاییان تسهیل و روند توسعه روستایی را تسریع مینماید. پژوهش حاضر، با هدف کلی واکاوی اثرات توانافزایی از طریق تامین مالی خرد بر راهاندازی کسب و کار پایدار روستایی در استان کرمان، شهرستان قلعه گنج و در دهستان سرخ قلعه مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری دادهها، از نوع توصیفی است. حجم نمونه با استفاده فرمول دنیل و روش نمونهگیری تصادفی 518 نفر تخمین زده شد. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن براساس نظر کارشناسان و متخصصان امر اصلاح و تایید شد و پایایی آن هم به وسیله ضریب آلفای کرونباخ در بخش ابعاد توانمندسازی (75/0=α) و در بخش راهاندازی کسب و کار (92/0= α درصد) به دست آمد که نشان دهندهی قابلیت بالای ابزار برای جمعآوری اطلاعات بود. برای انجام تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS<sub>25</sub> و LISREL<sub>8</sub><sub>.8 </sub>استفاده شده است. نتایج برازش عالی و مناسب مدل ساختاری تحقیق را تایید کرد. نتایج نشان داد ابعاد توانمندسازی بر تمایل به راهاندازی کسب و کار با ضریب مسیر 72/0درصد تاثیر مثبت و معنیداری 64/8 t= داشت. ابعاد توانمندسازی دارای تاثیر مثبت، مستقیمی و معنیداری بر راهاندازی کسب و کار است. در واقع نتایج نشان داد که ایجاد کسب و کارهای یاد شده میتواند بخش مهمی از سیاستهای اشتغالزایی را به خود اختصاص دهد و پاسخگوی مشکل بیکاری اجتماعات محلی مورد مطالعه باشد.
تمایل به کارآفرینی,صندوق اعتبارات خرد,دهستان سرخ قلعه
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82434.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82434_1e379ff3441ed0a671ed872f141c796b.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
عوامل مؤثر بر توسعهی کارآفرینی زنان عضو صندوقهای حمایت از توسعهی فعالیتهای کشاورزی استان فارس
371
388
FA
مرجان
گلکارفرد
دانشآموخته کارشناسیارشد، بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
m.golkarfard1992@gmail.com
کورش
رضائی مقدم
0000-0003-2661-453X
استاد، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
dr.rezaeimoghaddam@gmail.com
مهسا
فاطمی
استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
mahsafatemi@shirazu.ac.ir
10.22059/ijaedr.2020.305497.668922
گسترش کسبوکارهای کوچک و کارآفرینی روستایی سهم عمدهای در بهبود وضعیت زندگی مردم روستا بهویژه زنان روستایی دارد. امروزه مشارکت زنان از ابزارهای اساسی توسعه بوده و یکی از اصلیترین زمینههای مشارکت زنان در جامعه روستایی ایجاد کسبوکارهای کوچک و ورود به کارآفرینی یا خوداشتغالی است. . این تحقیق با هدف کلی عوامل مؤثر بر توسعهی فعالیتهای کارآفرینی زنان روستایی اعضای شرکت حمایت از توسعه فعالیتهای کشاورزی استان فارس انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل کلیهی زنان روستایی عضو (3033 نفر) شرکتهای صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی زنان در استان فارس در قالب سه شرکت پیشگام در شهرستانهای مرودشت، شیراز و استهبان در حیطهی فعالیتهای کشاورزی بوده که نمونه موردمطالعه با بهرهگیری از روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندی چندمرحلهای و طبق جدول کرجسی و مورگان 393 نفر برآورد شد. اطلاعات موردنیاز با بکارگیری فن پیمایش و از طریق پرسشنامه جمعآوری شد. روایی صوری پرسشنامه توسط متخصصان موضوعی دانشگاه شیراز موردتأیید قرار گرفت و سپس مطالعهی راهنما برای بررسی پایایی پرسشنامه با استفاده از یک نمونهی 30تایی از زنان کارآفرین روستایی خارج از نمونه اصلی در روستای سیاخدارنگون شهرستان شیراز انجام گرفت. ضرایب آلفای کرونباخ بین 68/0 تا 98/0 بود. دادههای پژوهش با استفاده از نرمافزار SPSS19 موردتحلیل قرار گرفت. یافتهها نشان داد که متغیرهای توان مدیریتی مدیرعامل، برخورداری از آموزشهای کارآفرینی، انگیزه کارآفرینی، سیاستهای پیشبرنده، فعالیتهای بازاریابی، خلاقیت، آگاهی و توانایی در تدوین طرح تجاری و سودمندی اطلاعات توانایی پیشبینی 54 درصد تغییرات توسعه فعالیتهای کارآفرینی را داشته داشتهاند. متغیر توان مدیریتی مدیر عامل بیشترین قدرت پیشبینی متغیر توسعه فعالیتهای کارآفرینی را داشته است.
کارآفرینی,زنان روستایی,دانش,بازاریابی
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82435.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82435_780e8f607266e69d7f8296041404c344.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
بررسی اثر ریسک نرخ ارز و نرخ رشد اقتصادی بر عملکرد بانکهای اسلامی
389
404
FA
حامد
سیف اللهی انار
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اقتصادی (گرایش بانکداری اسلامی) دانشکده علوم اقتصادی دانشگاه تهران ، تهران، ایران
seifollahihamed75@gmail.com
حمید
ابریشمی
استاد گروه علوم اقتصادی دانشکده علوم اقتصادی دانشگاه تهران، تهران، ایران
abrihami@ut.ac.ir
10.22059/ijaedr.2021.317731.669004
صنعت بانکداری در ایران به جهت عدم توسعه کافی بازار سرمایه و ناکاراییهای موجود در این بازار وظیفه اصلی تأمین مالی بلندمدت و کوتاه کوتاهمدت بنگاهها را از طریق اعطای تسهیلات بر عهده دارد. در سالهای اخیر صنعت بانکداری با چالشهای متعددی روبرو شده است که مهمترین آنها مطالبات غیر جاری میباشد. در این پژوهش به بررسی تأثیر ریسک نرخ ارز و نرخ رشد اقتصادی بر عملکرد بانکها در بعد مطالبات غیر جاری در محدوده زمانی 1397-1387 پرداخته شده است. جامعه آماری پژوهش تمام بانکهای کشور میباشد که 15 بانک به عنوان نمونه بر اساس در دسترس بودن دادههای آنها انتخاب شدهاند. پس از اطمینان از مانا بودن متغیرهای پژوهش برآورد مدل اقتصادسنجی بهوسیله مدلهای حداقل مربعات معمولی و اثرات ثابت و همچنین با تکنیک دادههای تابلویی با استفاده از الگوی گشتاور تعمیمیافته انجامگرفت. یافتههای پژوهش نشان داد که متغیر ریسک نرخ ارز، تأثیر مثبت و معنیدار بر مطالبات غیر جاری بانکهای مورد مطالعه داشتند و همچنین متغیرهای نرخ رشد اقتصادی و نرخ سود تسهیلات نیز تأثیر منفی و معنیدار بر مطالبات غیر جاری داشتهاند. در بین متغیرها، سه متغیر مانده نسبت مطالبات یک دوره قبل، متغیر ریسک نرخ ارز و نرخ سود تسهیلات دارای بیشترین تأثیر بر متغیر وابسته بودند. یافتـههـای ایـن پـژوهش مـیتوانـد در حرکت بانکها به سمت توجه بیشتر به متغیرهای اثرگذار بر مطالبات و بهبود عملکردشان مؤثر واقع شود.
: رشد اقتصادی,ریسک نرخ ارز,نرخ سود بانکی,مطالبات غیر جاری,عملکرد بانکها
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82436.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82436_2ddfa7e737d3a113ad267af8573203e5.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
تحلیل عوامل موثر بر مصرف محصولات تراریخته و جامعیت مواد غذایی در بین دانشجویان دانشگاه شیراز
405
421
FA
فاطمه
بادغن
دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
fatemeh.badghan@yahoo.com
راضیه
نامدار
استادیار بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
r.namdar@shirazu.ac.ir
10.22059/ijaedr.2021.313207.668971
تحولات جدید علمی و برنامههای کاربردی زیستفناوری مانند محصولات تراریخته، به دلیل تاثیرات مهم در زمینههای کلیدی مانند تولید غذا، از اهمیت ویژه برخوردارند. اگر محصولات تراریخته یک راهکار بالقوه برای چالشهای دنیا باشد، درک مسئولان از محورهای اصلی پاسخهای جامعه نسبت به این نوآوری و محصولات آنها بسیار حائز اهمیت است. بنابراین، این مطالعه با هدف تحلیل عوامل موثر بر مصرف محصولات تراریخته و جامعیت مواد غذایی انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، جامعهی مورد مطالعه از بین همهی 15575 دانشجوی دانشگاه شیراز که در تمامی مقاطع مشغول به تحصیل بودند؛ انتخاب شد. که یک نمونه 385 نفری با روش نمونه گیری تصادفی طبقهای با انتساب متناسب بر اساس فرمول کوکران انتخاب شد. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود. روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان دانشگاه شیراز مورد تایید قرار گرفت و پایایی ابزار پژوهش با برآورد مدل اندازهگیری و پس از انجام اصلاحات لازم به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش از نرمافزارهای SPSS و AMOS استفاده شد. شاخصهای نیکویی برازش در معادلات ساختاری نشان داد که مدل در ابتدا مطلوب نبوده است و بعد از انجام اصلاحات شاخصهایی مثل RMSEA = 0.06 است که این مدل را در حد خوب برآورد میکند. جامعیت مواد غذایی به عنوان متغیر میانجی با ضریب استاندارد 62/0- بر مصرف محصولات تراریخته تاثیر منفی و نسبتا قوی داشته است. سایر متغیرها به ترتیب بیشترین تا کمترین تاثیر عبارت اند از: نگرانی زیستمحیطی، نگرش به محصولات تراریخته، نگرانی سلامتی، عوامل فرهنگی، نگرش نسبت به علم ژنتیک، دانش درباره تراریخته. در بررسی میزان اثر متغیرهای مستقل وارد شده بر نگرانی جامعیت مواد غذایی، نگرانی سلامتی، نگرانی زیستمحیطی، هنجارهای اخلاقی، بیشترین و نگرش نسبت به علم ژنتیک، عوامل فرهنگی کمترین تاثیر را نشان دادند.
زیستفناوری,مصرف محصولات تراریخته,جامعیت مواد غذایی,دانشجویان,دانشگاه شیراز
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82437.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82437_d16c2ad8f638385f8edb6f89f639f38f.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
2008-4838
2423-785X
52
2
2021
06
22
تحلیل اثر فضای کسب و کار بر اشتغال بخشهای کشاورزی، صنعت و خدمات (مورد مطالعه: 31 استان ایران)
423
440
FA
مهرداد
زارع نژاد
دانشجوی دکترای گروه کارآفرینی، واحد علی آبادکتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آبادکتول، ایران
mehrdadzarenejad@yahoo.com
شهریار
زروکی
دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
zarokish@gmail.com
محمدباقر
گرجی
استادیار گروه مدیریت، واحد علیآبادکتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علیآبادکتول، ایران
gorjimb@gmail.com
10.22059/ijaedr.2021.298766.668885
با توجه به اهمیت اشتغال و اثرپذیری آن از بهبود فضای کسبوکار، در پژوهش حاضر تلاش شده است تا تأثیر بهبود فضای کسبوکار بر اشتغال مورد تحلیل و واکاوی قرار گیرد. برای این منظور در برآورد الگو در قالب الگوی پایه در سه سطح (کشاورزی، صنعت و خدمات) و دو سناریو در هر سطح از روش دادههای تابلویی و دادههای فصلی (1397:2-1395:3) 31 استان استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد الگو در هر یک از بخشها حاکی از آن است که در استانهایی که نرخ اشتغال بخش کشاورزی و یا صنعت و یا خدمات در آنها بیش از سایر استانهاست؛ اثر سهولت کسبوکار بر نرخ اشتغالِ آن بخش مثبت میباشد. البته از نظر حساسیت، اشتغال بخش کشاورزی نسبت به بهبود فضای کسبوکار، دارای کشش پایین و برابر با 34/0 است. یافته دیگر آنکه، بر خلاف استانهای توسعهیافته و درحالتوسعه که بهبود فضای کسبوکار تأثیری بر نرخ اشتغال بخش کشاورزی ندارد؛ در استانهای محروم این اثر مثبت و برابر با 1/0 است. همچنین اثرپذیری مثبت نرخ اشتغال بخش صنعت از بهبود فضای کسبوکار تنها برای استانهای توسعهیافته با ضریب 87/0 مشاهده شده است. این در حالی است که در این گروه از استانها بهبود فضای کسبوکار با اثری معکوس و برابر با منفی 03/0 بر نرخ اشتغال خدمات همراه بوده و در استانهای درحال-توسعه و محروم اثر معنیدار نیست.
بهبود فضای کسب و کار,اشتغال,بخشهای اقتصادی,استانهای ایران
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82640.html
https://ijaedr.ut.ac.ir/article_82640_cb48fc161f412b6d489543a3e49c5282.pdf